terminów gramatycznych online
słowo prawdziwe
Język: polski
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Znaczenie i życie wyrazów: Łoś II/1925
Cytaty
Słowa dokonane dzielą się znowu na dwa niższe gatunki:
a. na prawdziwe (veritabilia), np. dać, strzelić; i
b. fałszywe (falsa), np. przepisać, przeczytać.
O Słowach dokonanych prawdziwych.
Jakie czynności oznaczają słowa jednotliwe dokonane prawdziwe, i jaką właściwość mają?
A. Słowa jednotliwe prawdziwe dokonane oznaczają takie czynności, które się raz i w oku mgnieniu wykonywają, np. dać, strzelić, pasdź, mrugnąć, i t. d.
Dokonane dzielę się znowu na
a. [słowa] Prawdziwe dokonane, np. dać, strzelić, i na
b. Fałszywe dokonane, np. przeczytać, namówić.
Słowa prawdziwie dokonane różnią się też i wtem od fałszywie dokonanych, iż czynności oznaczone przez .słowa prawdziwe dokonane są takiej natury, że koniecznie muszą być w oka mgnieniu wypełnione, np. strzelić, mrugnąć, stuknąć itd. powoli wypełniać nie można; gdy zaś czynności oznaczone przez słowa fałszywe dokonane są przeciwnie takiej natury, że żadnym sposobem w oka mgnieniu wypełnione być nie mogą, lecz dłuższnego przeciągu czasu wymagają, np. namówić, przepisać, pojechać, i t. d.
Tomasz Szumski (r. 1809) rozróżnia „gatunki" czasownika, dzieląc słowa na jednotliwe, częstotliwe, dokonane i niedokonane; nowość wprowadza taką, że dokonane dzielą się u niego na [słowa] prawdziwe (veritabilia) i fałszywe (falsa); pierwsze według niego oznaczają „czynność w oka mgnieniu wykonaną, drugie zaś — czynność, która w przeciągu dłuższego czasu ma być zupełnie wykonana"; formalnie drugie różnią się od pierwszych tem, że są prefiksalne.