terminów gramatycznych online
forma trzecia deklinacja
Cytaty
Forma trzecia. […] Forma ta zamyka w sobie imiona nieżywotne tudzież te żywotne, które żadnéj płci nie znaczą. Trzy są zakończenia imion w téj formie, e, ę, o […].
Przymiotniki polskie, jakeśmy wyżéj mówili, mają trzy zakończenia na trzy rodzaje, a każdy rodzaj ma szczególne sobie służące przypadkowanie, w obydwu liczbach, które się z żadną z rzeczowników formą nie zgadzają. Stąd wypływają trzy formy: 1wsza na przymiotniki rodzaju męskiego, 2ga na przym. r. żeńskiego, 3cia na przym. r. nijakiego. Że zaś rzeczowniki zwierzęce i nieżywotne, tudzież z ludzkich nijakie, są w l. m. zawsze r. żeńskiego; przeto przymiotniki dwie tylko mają formy liczby mnogiéj; na rodzaj męski, która tylko do ludzkich imion mężczyzn, i na żeński, która do wszelkich innych należy.
P. Ile mamy form, czyli sposobów przypadkowania rzeczowników? O. Form przypadkowania rzeczowników mamy trzy. Do formy pierwszéj należą wszystkie rzeczowniki rodzaju męzkiego z pierwotnem zakończeniem na spółgłoskę twardą a czasami i miękką, i wszystkie imiona męzkie zdrobniałe zakończone na samogłoskę o [...]. Do formy drugiéj należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na spółgłoskę miękką i samogłoski a, i [...]. Do formy trzeciéj należą rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone na o, e, ę [...] i jeden tylko rzeczownik rodzaju męzkiego zakończony na ę, jak książę, ale i ten właściwie tylko w liczbie mnogiéj do téj formy należy.
W trzeciéj formie trzy są wzory: do 1-go należą istotniki na o z poprzedzającą spółgłoską twardą wargową lub językową […]; do 2-go istotniki wszystkie na ę oraz na e z poprzedzającą miękką wargową lub językową, oprócz l, rz, c, cz, sz, ż, j [...]; do 3-go wzoru należą istotniki na o z poprzedzającą spółgłoską k, ch, c, j, i na e z poprzedzającą l, rz oraz podniebiennemi miękkiemi cz, sz [...].