of grammatical terms online
wyraz jednozgłoskowy
Quotations
Niemiłe brzmienie w mowie polskiéj tworzy się, gdy staną obok siebie wyrazy [...]: Także jednozgłoskowe na końcu zdania. Np. Podałem kwiaty ci.
Wyrazy jednozgłoskowe rozdzielać się nie mogą; np. świat, państw, chrząszcz i t. p.
[Euzebiusz Słowacki]"Prawidło to wówczas nawet jest zachowane, gdy zwyczaj narodowy upoważnia zrozumienie się wyrazu jednozgłoskowego z drugim więcej zgłosek mającym: to jest nie przedłużamy wtenczas przedostatniej, ale trzecią od końca: np. nie wymawiamy, widzielīby".
Celownik kończy się na -owi, albo na -u. Końcówka: -owi jest pospolitszą, — końcówka -u służy głównie [wyrazom] jednozgłoskowym.
Z zasady téj wynika, że wyrazów jednozgłoskowych nie wolno rozrywać.
Wyraz przeto składa się z tylu zgłosek, ile w nim jest samogłosek; wyrazy więc są: jednozgłoskowe, jak np. a, lew, syn, deszcz, grzmot, i t. p.; dwuzgłoskowe, np. a-ni, u-czeń, nie-bo (ńe-bo), stro-na, i t. p.; trzyzgłoskowe, jak: praw-dzi-wy, na-u-ka, ro-zum-ny, i t. p.; czterozgłoskowe, jak: wy-cho-wa-nie, spo-łe-czeń-stwo, pra-co-wi-ty, i t. p. W ten sposób dzielimy, wyrazy przy ich wymawianiu; każda z powyższych zgłosek (u-czeń, na-u-ka, wy-u-czyć, na-u-ko-wy...) są to zgłoski wymowy.
Dzielenie wyrazów. Wyrazy jednozgłoskowe nie rozdzielają się. [...] Wyrazy dwu i więcej zgłoskowe rozdzielają się na części zgodne z wymawianiem, zatrzymując się na samogłoskach i nie zwracając uwagi na znaczenie tych części; np.: gło-wa, gło-sy, pra-wo, wo-zić, wó-zek, za-ba-wa, o-ko-li-ca...
Ile razy przy wymawianiu wyrazu trzeba usta otworzyć, tyle ten wyraz ma zgłosek czyli sylab. Wyrazy: ja, ty, on, pan są jednogłoskowe czyli jednosylabowe; ojciec, matka, mocny, płacić — dwugłoskowe czyli dwusylabowe; tablica wesoły są trzyzgłoskowe; pożyczony, przezroczysty są czterozgłoskowe i t d.