mowa przemowa (retoryka)

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Szum/1809
• Szt/1854

Do najwyższej umiejętności języka należy, nie tylko znać i rozumieć wyrazy pojedyncze i umieć ich w sprawach potocznych używać, ale też trzeba umieć samemu z wyrazów języka swego rozmaite nowe myśli i rzeczy jak najlepiej ułożyć, np. rozmaite memoriały, dekreta, komedie, rozprawy filozoficzne, kazania, mowy i t. d.

Ton powinien bydź zawsze podług ducha rzecy, którą się deklamuje. Nauki np. którą ojciec swym dzieciom konając daje, nie możemy deklamować tonem męźkim mocnym, lecz słabym i powolnym; a przeciwnie zaś mowa Wodza zachęcającego wojsko do bitwy, czytana tonem powolnym i łagodnym, cale by się nie podobała.

Mówy np. naradzającej się nie należy wymawiać spiesznie, lecz powoli, niby z rozwagą i zastanowieniem.

Wymowa obéjmować powinna: rozmaite gatunki i wzory mowy wolnéj i wiązanéj, jakiemi są: 1. listy; 2. opisy i powieści; 3. rozmowy; 4. mowy; 5. poezyje.

Wymowa [...] przytacza przykłady rozmaitych mów i stylu narodowego.