of grammatical terms online
wyraz
Wyraz. Rozumiany potocznie jako najmniejsza znacząca jednostka jęz. wykazująca względną samodzielność składniową jest w rzeczywistości terminem wieloznacznym, którego definicja zależna jest od płaszczyzny jęz., dla której pojęcie "wyraz" ma być definiowane. Niezbędne jest wyróżnienie co najmniej czterech odrębnych pojęć obejmowanych tradycyjnym terminem: wyraz fonologiczny, wyraz ortograficzny, wyraz gramatyczny, wyraz słownikowy, czyli leksem, wyraz tekstowy. Jako synonimu terminu „wyraz" używa się niekiedy określenia „słowo"
Quotations
Mowa zaś mieszana, kiedy słowa Polskie z Łacińskiemi mieszane bywają [...] Są jednak niektóre okoliczności, w których możemy użyć tego sposobu [...] Takie są: gdy abo nie mamy wyrazów Polskich, i choćbyśmy wyrazili, nie zrozumiano by nas, abo gdy nie chcemy, aby nas wszyscy rozumieli: abo gdy o takich rzeczach mówić przychodzi, których ojczysty wyraz obraziłby uszy.
I. Brzmi jak e krótkié i ściśnioné w następujących wyrazach, birth urodzenie bert, Firm mocny Ferm, virtue cnota wertiu, mirth radość mert, girl dziewczyna gerl.
Odmienny jest wcale dźwięk samogłoski o, w tych wyrazach obok siebie położonych: moc, módz, — łoże, łóżko, — głownie, głównie.
Na téjże karcie wyraz je, (nasze jest) każe pisać przez e; wyraz zaś je, od jeść, przez é.
Wyraz jest jednym rysem w obrazie myśli naszéj przez mowę działanym, — stanowi już jednę całostkę w szeregu pojęć, które myśl składają.
§ 38. Zasadzie akcentowania przedostatniej zgłoski wyrazu w języku polskim podlegają zarówno wyrazy pojedyńcze czyli niezłożone, np. wiedza, waga, prawda, mówny, ..., jak i złożone, np. samowiedza, równowaga, ludożerca..., ostrosłup, czworokąt, dziwoląg, ludojad.
Wielu jednak wymawia nie spółgłoskę z jotą ale po prostu spółgłoskę zmiękczoną, co bywa zwłaszcza pod wpływem wymowy tego języka, z którego wyraz zapożyczono np. słyszymy często debiut, bordiura.
Głosownia. (Nauka o głoskach). Mowa nasza składa się z wyrazów, które dadzą się rozłożyć na poszczególne, najmniejsze cząstki głosowe: dźwięki lub szmery. Cząstki te nazywamy głoskami.
Nie tylko rodzaj zabarwienia głosu, ale i długość przycisku odgrywa ważną rolę. Inaczej akcentujemy wyraz „daleko” w zdaniu „Do wieczora jeszcze daleko”...
Wszystkie wyrazy w naszej mowie dadzą się podzielić na dwie grupy: 1. Wyrazy samodzielne t.j. takie, które same przez się mają wyraźne znaczenie (ojciec, dom, praca, żyję, dobry, śpiewać, pięknie itd.). 2. Wyrazy niesamodzielne zaś nie mają same przez się znaczenia wyraźnego (do, od, przez, gdyż itd.).