Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

język

Język: polski
Geneza: psł. *ęzykъ
EJO 1999, s. 269 Definicja współczesna

Język. 1. System znaków (prymarnie dźwiękowych, wtórnie pisanych) służący do porozumiewania się w obrębie danej społeczności, jęz. jest tworem społecznym, tj. wspólnym wszystkim członkom danej społeczności (nazywanej społecznością językową) w przeciwnym bowiem wypadku niemożliwe byłoby porozumienie.

Cytaty

Bo ktoby się chciáł z pisma języka uczyć, temu by trzeba szérzyj opisać, jakoby miáł ktorą literę wymawiać.

Kárákter mówię Polski własny nie Niemiecki. Bo jesliż [ieʃliż] języki, Żydowski, Grécki, Łáciński, Włoski, Fráncuski, Niemiecki, etc. máją w swym pisániu káráktery swé własné rózné od drugich.

Ták iż téż on język Łáciński, zwyczájny i przyrodzony, będąc przez té przychodnié nákáżony, máło z siedliskiem sámym nie záginął.

A im dálszy który język od Łácińskiégo jáko źrzódłá swégo, od którégo poszedł, tym i grubszy i rózniejszy od niego bydź muśi [...].

KOCH. T jedno: a po,th, w polskim języku nic.

Język ludźki jest to zbiór giestów i wyrazów, przez ludzi dla zrozumienia się wymyślonych.

Używaj przenośni zgodnych z zwyczajem narodowym i duchem języka, n. p. u Greków za czasów Homera przenośnia: wolo-oczy [...] w naszym języku zaś byłaby nieprzyjemną.

Lecz Polakom umiejącym własny tylko swój język, trudnąby rzeczą było dać wyobrażenie o prozodyi.

Mogłem zupełnie pominąć dawne podwajane, czyli tak zwane długie samogłoski, bo my tu rozważamy język żyjący, nie zaś język który przestał być w używaniu.

JĘZYK; trzeba być ostróżnym w jego łagodzeniu, 334, 342. Czy ogładzenie języka zawisło tak że od pisowni, 351.

Znajomość języka, ścisłość stosowania się do toku mowy ludzi dobrze się wyrażających, głównemi są warunkami do zachowania składni zgody i rządu, części mowy dopiero co wyszczególnionych.

Przedmiotem składni jest wyłożyć prawidła wydobyte z uwagi nad językiem i powszechnego użycia, podług których wyrazy łączą się z sobą dla utworzenia porządnego zdania. Prawidła te tyczą się zgody, rządu i szyku.