terminów gramatycznych online
zdanie przyzwolone
Język: polski
Cytaty
§. 782. Zdania przyzwolone (concessive Nebensätze) wyrażają jakąś okoliczność, na którą tém łatwiéj przyzwalamy, że i tak, pomimo niéj albo wbrew niéj, dzieje się coś drugiego, o co nam chodzi. Te się łączą ze zdaniem główném przez: choć, chociaż, chociaż nawet, lubo, acz, aczkolwiek, jakkolwiek, pomimo że, by też, by też i, czy-czy.
§. 775. Zdania przyzwolone (concessive Nebensätze) wyrażają takie okoliczności, na których exystencyą przyzwalamy pomimo tego, że wypowiadamy równocześnie co drugiego, co z nich bynajmniéj nie wynika. Te się łączą ze zdaniem główném przez choć, chociaż, chociaż nawet, lubo, acz, aczkolwiek, jakkolwiek, pomimo że, by też, by też i, czy — czy.
[…] Zdania okolicznościowe przyczyny dzielą się (podobnie, jak określenie okolicznościowe przyczyny): 1) na zdania przyczyny realnej czyli właściwe zdania przyczynowe; 2) na zdania przyczyny logicznej; 3) na zdania przyczyny koniecznej czyli zdania warunkowe; 4) na zdania przyczyny niewystarczającej czyli zdania przyzwolone.
[…] Zdania przyczyny niewystarczającej czyli zdania przyzwolone (ustępcze) wyrażają przyczynę, po której by się można spodziewać wręcz przeciwnego skutku, jak skutek, wyrażony w zdaniu nadrzędnym, która jednak nie wystarcza do przeszkodzenia skutkowi osiągniętemu.
[…] Zdania przyzwolone odpowiadają na pyt. mimo czego? i zaczynają się od spójników ustępczych: choć, chociaż, acz, aczkolwiek, jakkolwiek, lubo, pomimo że; w zdaniu nadrzędnym mogą jako odpowiedniki stać przysłówki spójnikowe: jednak, jednakowoż, przecież, wszelako mimo to, zwłaszcza, kiedy zdanie nadrzędne zajmuje drugie miejsce; w tym też razie zdanie nadrzędne zwykle zaczyna się od zaimka wskazującego to.
Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].
Propositio simplex — zdanie gołe, complexa — rozwinięte [...], temporalis — czasowe, comparativa — porównawcze, optativa — zamiarowe, finalis — skutku, causalis — przyczynowe, conditionalis — warunkowe, concessiva — przyzwolone.