Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wymawianie

Język: polski

Cytaty

Álbo téż w wymawiániu słów, jednè ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná sámym bądź cienkim i subtélnym, bądź miązszym i grubym głosie: trzecie ná własnym przebiérániu języká sámègo, álbo téż w otwierániu i w przywiérániu warg záwisły: dla których trudno wymyśláć było liter cáłych: tám zá długim namysłem, jednè áspirátiámi, drugié áccentámi i to róznèmi, trzecié punktámi, álbo kréskami, czwartè diphtongámi znáczyli.

Litery są dwojakie, Wokale i Konsony [...] Konsony w wymawianiu zdają się łączyć z Wokalami, gdy bowiem wymawiamy literę b, zdaje się, jakbyśmy ją mowili razem z literą e, tak be.

Przeciwnie, ponieważ w tych literach ć, ń, ś, ź, wielką ten akcent przez delikatność wymawiania sprawuje rożność, à bardzo często trafiają się, więc potrzebnie i powszechnie kładziony bywa, ktory tylko następującej literze i lub j ustępuje, np: nić, cj, wj, wj, Nici, cjenja, Wsi, wjezje.

Po inszych zaś literach [...] niekiedy Greckie y trafia się, co poznawać trzeba z wymawiania; gdy się bowiem delikatnie mowi, i lub j: gdy grubo, y pisać się zwykło.

Zwyczaj bowiem jest najwyższym Mistrzem, samowładnym Panem we wszystkich żywych językach, nie mniejszą mający władzą nad pisaniem, lub wymawianiem słow, jako też nad samemi słowami.