Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopniowanie przymiotników, przysłówków

Język: polski
EJO 1999, 559 Definicja współczesna

Stopniowanie. Oznaczanie różnic w intensywności cech. W pracach dotyczących stopniowania mówi się na ogół tylko o cechach nazywanych przez przymiotniki i przysłówki, a pomija niesłusznie inne części mowy - rzeczownik i czasownik.

Cytaty

Grammatyka jest dwojaka, powszechna i szczególna. [...] Powszechna Grammatyka zawiera takie prawidła, które się we wszystkich językach znajdują, np. stopniowanie, przypadkowanie, czasowanie i szykowanie.

A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:

1wsza: Stopniowanie; jest to podwyższenie Przysłówków albo Przymiotników przez stopnie, np. pięknie, piękniej, najpiękniej; piękny, piękniejszy, najpiękniejszy.

Stopniowanie, comparatio.

Stopnie porównania czyli stopniowanie.

Oprócz spadkowania zmieniają się jeszcze przymiotniki podług stopnia przymiotu lub własności, jaki wyrażają. Ta ich zmiana nazywa się stopniowaniem.

Stopniowanie jest jedyna odmiana, któréj ulegają przymiotniki angielskie. W przymiotnikach jednozgłoskowych, jako też w dwuzgłoskowych zakończonych na ble, stopień wyższy formuje się niemieckim sposobem, to jest przez dodanie do stopnia równego er, lub r tylko jeżeli przymiotnik kończy się na e; stopień zaś najwyższy przez dodanie est lub st, w podobném jak powyżéj zakończeniu. Przymiotniki dwuzgłoskowe, w których akcent przypada na piérwszą zgłoskę, tudzież wszystkie wielozgłoskowe, stopniują się francuzkim sposobem, tworząc stopień wyższy za pomocą more, wiécej, a najwyższy za pomocą most, najwięcéj. Stopnie porównywania ujemnego formują się, jak w polskim języku, przez dodanie less, mniéj, least, najmniéj.