Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopniowanie przymiotników, przysłówków

Język: polski
EJO 1999, 559 Definicja współczesna

Stopniowanie. Oznaczanie różnic w intensywności cech. W pracach dotyczących stopniowania mówi się na ogół tylko o cechach nazywanych przez przymiotniki i przysłówki, a pomija niesłusznie inne części mowy - rzeczownik i czasownik.

Cytaty

Stopniowanie jest jedyna odmiana, któréj ulegają przymiotniki angielskie. W przymiotnikach jednozgłoskowych, jako też w dwuzgłoskowych zakończonych na ble, stopień wyższy formuje się niemieckim sposobem, to jest przez dodanie do stopnia równego er, lub r tylko jeżeli przymiotnik kończy się na e; stopień zaś najwyższy przez dodanie est lub st, w podobném jak powyżéj zakończeniu. Przymiotniki dwuzgłoskowe, w których akcent przypada na piérwszą zgłoskę, tudzież wszystkie wielozgłoskowe, stopniują się francuzkim sposobem, tworząc stopień wyższy za pomocą more, wiécej, a najwyższy za pomocą most, najwięcéj. Stopnie porównywania ujemnego formują się, jak w polskim języku, przez dodanie less, mniéj, least, najmniéj.

Przez stopniowanie przymiotników rozumiemy więc taką odmianę, która służy do oznaczenia stopnia przymiotu osoby lub rzeczy, np. pobożny człowiek; jeżeli człowiekowi tego przymiotu przybyło, nie mogę już powiedzieć pobożny, lecz powiem pobożniejszy. A gdy mu tego przymiotu jeszcze więcej przybędzie, tak że się między innymi odznaczać będzie, to powiem najpobożniejszy człowiek.

Gradation Stopniowanie.

Stopniowanie (przymiotników) Gradation.

Formy gramatyczne, służące do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.