terminów gramatycznych online
czas przeszły praeteritum, czasy przeszłe
Geneza: łac. tempus praeteritum
- Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
- Koniugacja: ŁośFl/1923
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przeszły oznacza akcję uprzednią w stosunku do momentu mówienia.
Cytaty
[Słowa mają] trzy czasy przedniejszé: teraźniejszy, np. jestém; przeszły, np. byłém: przyszły, np. będę.
Imiésłów, że znaczy przymiot, więc w tém wszystkiém jest jednoż, co imié: że zaś odmiéniá się przez czasy, np. teraźniejszy dający, przeszły dany, przyszły mający dać lub mający być dany, w tém jednoż jest, co słowo.
Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.
Formy opisowe (periphrastica). — Czas przeszły. § 89. Tworzy się przez połączenie imiesłowu na -ł z czasownikiem jeśm; ta formacja znana jest wszystkim językom słowiańskim nie wyłączając starosłowiańskiego. Na gruncie polskim w KŚw. występują w 1. i 2 os. liczb wszystkich tylko pierwotne formy: przysiągł jeśm, jeście nie uczynili, jeście wzdawali.