terminów gramatycznych online
czas przeszły praeteritum, nie tylko lm.
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przeszły oznacza akcję uprzednią w stosunku do momentu mówienia.
Cytaty
PRZESZŁY – 2) gram. przeszły czas preteritum tempus R B3 (mp); przeszły dawny czas preteritum plus quam perfectum, ut amaveram, amaveras RN IIv; przeszły dawny czas preteritum plusquam perfectum, ut amaveram, amaveras R B3 (md); preteritum imperfectum przeszłe niezupełne, ut amabam, amabas, amabat RN IIv i R B3 (md); preteritum perfectum in grammatica przeszłe zupełne, ut amavi, amavisti, amaverunt R B3 (md); preteritum perfectum przeszłe zupełne, ut amavi, amavisti, amaverunt RN IIv. Zob. PRZEJĆ, PRZYSZŁY.
Czásy słow wiele są? Trzy. Ktore. Niniejszy jáko cztę. Przeszły jáko czciłem. Przyszły jáko będę czedł. Wiele są czásow w staczániu słow? Pięć. Ktore? Niniejszy jáko cztę. Przeszły niezupełny jáko czytałem. Przeszły doskonáły jáko czciłem. Przeszły więcej niż doskonáły jáko czedłem dawno. Przyszły jáko będę czedł.
Tempora verborum quot sunt? Tria. Quae. Praesens ut lego. Praeteritum ut legi. Futurum ut legam. Quot sunt temporam declinatione verborum? Quinque. Quae? Praesens ut lego. Praeteritum imperfectum ut legebam. Praeteritum perfectum ut legi. Praeteritum plusquam perfectum ut legeram. Futurum ut legam.
Przez Sposob Roskazujący, wyraża się roskaz, rada lub proźba, jako: unikaj złego, czyń dobrze, strzeż się tego, pamiętaj o mnie. Dla tego ten Sposob ani pierwszej osoby, ani czasu przeszłego nie ma; bo jako sam sobie nie może roskazywać, tak też ani komu tych rzeczy, ktore się już stały.
W czasach przeszłych pierwsze zakończenie służy rodzajowi męskiemu, drugie niewieściemu, trzecie trzeciemu: w wielkiej zaś liczbie pierwsze męskiemu, drugie obojgu innym.
Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.