terminów gramatycznych online
czas przeszły praeteritum, nie tylko lm.
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przeszły oznacza akcję uprzednią w stosunku do momentu mówienia.
Cytaty
Przeszłe Czasy Czynosłow.
P. Wiele jest Czasow? O. Jest ich tylko trzy właściwie, le présent, teraźniejszy; le passé, przeszły; et l'avenir, przyszły; dla tego te Czasy nazywać będziemy trois temps naturels, trzy właściwe czasy. P. Zda mi się, że się więcej czasow znajduje w Sposobieniach Czynosłow? O. To prawda, wyliczyliśmy ich jedenaście [...]. Ale te wszystkie Czasy należą do jednego ze trzech właściwych Czasow [...]. P. Ktore są trzy Właściwe Czasy Czynosłow? O. Są te: Teraźniejszy (Présent), Przeszły Nieoznaczony (Prétérit Indéfini), i Przyszły (Futur).
Kiedy mówię: Czytałem książkę, to czytanie moje nie odbywa się obecnie, ale, przeciwnie, odbywało się dawniéj, tj. w czasie, który minął, przeszedł — słowem: w czasie przeszłym.
Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.
Formy czasu przeszłego uwzględniają nie tylko osobę i liczbę, ale nadto (inaczej niż formy czasu teraźniejszego) także rodzaj rzeczownika stanowiącego podmiot: w liczbie pojedynczej męski, żeński i nijaki, w liczbie mnogiej męskoosobowy i rzeczowy.
Dzisiejsza forma czasu przeszłego rozpatrywana ze stanowiska historycznego jest tedy wyrazem złożonym, którego pierwszy człon stanowi imiesłów przeszły, a drugi osobowa forma słowa posiłkowego.
Forma czasu przeszłego ma też znaczenie czasu przeszłego, tzn. nazywa wydarzenie wcześniejsze niż chwila mówienia o nim [...]. Czasem nazywa ona wydarzenie wcześniejsze względem innego wydarzenia rozgrywającego się w teraźniejszości, przeszłości lub przyszłości, a wskazanego w drugim zdaniu tego samego zdania złożonego [...] Czynność (stan) w formie czasu przeszłego jest wyrażona: a) albo jako trwajaca w przeszłości, bez znaczenia, że się skończyła [...] b) albo jako skończona w przeszłości.