terminów gramatycznych online
celownik przypadek
Dativus (celownik). Przypadek zaliczany w językoznawstwie ie. do konkretnych, wskazujący prymarnie na przedmiot, ku któremu jest skierowana czynność.
Cytaty
[...] Każdą formę rzeczownika oznaczającą jeden s tych siedmiu stosunków, nazywámy skłonnikiem; stąd wypływá, że w naszym języku jest siedem skłonników w każdéj liczbie, które to skłonniki s kś. Kopczyńskim nazywámy jak następuje, lecz w jinnym porządku: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Wołácz, 4. Miejscownik, 5. Dopełniácz, 6. Celownik, 7. Nárzędnik. Skłonniki te różniące się od siebie pospolicie swemi zakończeniami, które gramatyka łacińská wymieniá cáłkiem w jinnym porządku, nazwáł kś. Kopczyński w swej Gramatyce dlá Szkół Národowych przypádkami, skłánianie zaś samo przypadkowaniem [...].
[...] Pomiędzy przysłówkami rzeczownikowemi widzieliśmy nárzędniki tak liczby pojedyńczéj jako i mnogiéj, jako to: ukrádƙem, ⴅilcƙem, nurƙem lądem, morem [...] itd.; tutaj zaś pomiędzy przysłówkami przymiotnikowemi znajdujemy wpráwdzie bierniki, miejscowniki i celowniki, lecz żádnego nárzędnika [...].
Przypadki Casus. [...] [Przypis pod tekstem A. A. Kryńskiego]: [...] Nazwy specyalne przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik,… odpowiadające łacińskim: nominativus, genetivus, dativus, … pod każdym względem od nich nie gorsze.
Nazwy tych przypadków są: 1. mianownik; 2. dopełniacz; 3. celownik; 4. biernik; 5. wołacz; 6. narzędnik; 7. miejscownik.
Mian. ci nasi bracia, księża.
Dopełn. tych naszych braci, księży.
Celow. tym braciom, księżom.
Biernik = dopełniaczowi: tych braci, księży.
Wołacz = mianow.: nasi bracia, księża.
Narzęd. braćmi, księżmi. Miejscow. w braciach, księżach.
§ 96. Rzeczownik dziecię [...] w liczbie zaś mnogiej ma osnowę deklinacyjną skróconą dzieć- i odmianę taką samą, ja k rzeczowniki rodzaju żeńskiego, zakończone w mianowniku liczby pojedyńczej na spółgłoskę miękką (np. kość), to jest: M. dzieci, D. dzieci, C. dzieciom, B. i W. dzieci, N. dziećmi, Mc. w dzieciach.