Historical dictionary
of grammatical terms online

miejscownik przypadek

Language: polski
EJO 1999, 345 Contemporary definition

Locativus (miejscownik). Termin używany przede wszystkim w odniesieniu do jęz. ie. na oznaczenie przypadku wyrażającego, najogólniej, miejsce rozumiane w sensie statycznym, tzn. bez implikacji ruchu.

Quotations

Mamy więc siedm przypadków, następującemi nazwiskami oznaczonych: 1) mianownik, 2) dopełniacz, 3) celownik, 4) biernik, 5) wołacz, 6) narzędnik, 7) miejscownik.

Siódmy przypadek stoi po przyimkach: na, o, w, po. Nadto używa się 1) jako miejscownik na pytanie gdzie? po przyimkach na, po, przy, w [...]. 2) przy oznaczeniu czasu na pytanie o któréj godzinie? o drugiéj, trzeciéj. 3) na pytanie kiedy? liczba lat i inne wyrażenia czasu, kładą się w przyp. 7mym [...].

7my przypadek nazywa się: Miejscownik, a kładzie się po pięciu Przyimkach: w, o, po, na, przy, na pytania: w kim? w czém? o kim? o czém? itp.

Isza odmiana. P. ma końcówkę: -a (dawniejsza -u). C i Mj. ma końcówkę: -u. N. ma końcówkę: -em.

[...] Każdą formę rzeczownika oznaczającą jeden s tych siedmiu stosunków, nazywámy skłonnikiem; stąd wypływá, że w naszym języku jest siedem skłonników w każdéj liczbie, które to skłonniki s kś. Kopczyńskim nazywámy jak następuje, lecz w jinnym porządku: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Wołácz, 4. Miejscownik, 5. Dopełniácz, 6. Celownik, 7. Nárzędnik. Skłonniki te różniące się od siebie pospolicie swemi zakończeniami, które gramatyka łacińská wymieniá cáłkiem w jinnym porządku, nazwáł kś. Kopczyński w swej Gramatyce dlá Szkół Národowych przypádkami, skłánianie zaś samo przypadkowaniem [...].

[...] Pomiędzy przysłówkami rzeczownikowemi widzieliśmy nárzędniki tak liczby pojedyńczéj jako i mnogiéj, jako to: ukrádƙem, ⴅilcƙem, nurƙem lądem, morem [...] itd.; tutaj zaś pomiędzy przysłówkami przymiotnikowemi znajdujemy wpráwdzie bierniki, miejscowniki i celowniki, lecz żádnego nárzędnika [...].

W dopełniaczu, celowniku i miejscowniku l. poj. rzeczowników na -ja po spółgłosce piszemy -ji: Arabji [...] natomiast samo -i po samogłosce w rzeczownikach kończących się w mianowniku na ja, jak też na -a lub -j np. szyi, nadziei [...].