of grammatical terms online
rzeczownik żywotny
Quotations
Rzeczowniki żywotne, zakończone na samogłoskę nosową, przybierają podniebienną spółgłoskę ć, zamiast podniebiennéj spółgłoski ń: od cielę formujemy cielęcia nie cielenia, bo cielenia zdawałoby się pochodzić od cielenie.
Piérwsi nie wykładają, dlaczego w dalszych przypadkach słów imię, ramię, plemię i t. d. nie masz głoski ę (imienia); gdy przeciwnie, rzeczowniki żywotne cielę, prosię i t. p. głoskę swą nosową w dalszych przypadkach zachowują (cielęcia, prosięcia).
Rzeczowniki [...] żywotne są te, które oznaczają rzeczy żyjące, np. człowiek, sroka, gąsię.
Różnicę, jaka zachodzi pomiędzy 6. i 7. przyp. licz. pojed. przy rzeczownikach rodzaju męskiego i nijakiego, zachowuje się nietylko przy rzeczownikach osobowo-męskich, lecz przy wszystkich rzeczownikach rodzaju męskiego bez różnicy, czy one są osobowe, czy rzeczowe, czy żywotne, czy nieżywotne.
Przyjimk należy stanowczo odróżniać od przysłówków, i nie mieszać w użyciu jich znaczenia. Jak przysłówki nieodstępnemi są od słów, wszędzie przed słowami się piszą; tak przyjimki nieodstępnemi są przed jimionami, to jest: rzeczownikami żywotnemi i nieżywotnemi, jakiekolwiek one noszą jimiona nazwiska lub nazwy, do wszystkich rodzajów, rzeczy i stanów też same służą.
Człowiek – uczeń – rolnik – sędzia – żołnierz – koń – orzeł – szczupak – motyl – żaba.
Te wyrazy oznaczają osoby lub zwierzęta — czyli istoty żyjące i nazywają się rzeczownikami żywotnemi. Do rzeczowników żywotnych liczą się też w gramatyce nazwy duchów i bóstw (anioł, Jowisz). Rzeczowniki żywotne dzielą się na ludzkie czyli osobowe (ojciec, syn, siostra) i zwierzęce (koń, pies).
Niekiedy, u rzeczowników żywotnych, kładzie się przyimek a w 4-ym przypadku, n. p. amar a Deus (miłować Boga) [...].