Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyrzutnia w wyrazie

Język: polski

Cytaty

Postaci grammatycznych jest w polskim języku pięć:

1wsza: Wyrzutnia, gdzie się syllaba albo głoska jaka wyrzuca, np. daleko, dalej; ojciec, ojca; poszliśmy, zamiast: poszedliśmy; trząsł, zamiast: trzasnął.

Przez wyrzutnią odrzucają się niekiedy głoski i zgłoski tak s piérwiástku, t. j. piérwiástkowe, jak i przybyszowe z wyrazu. Wyrzutniá w násłowiu nazywá się Aphaeresis - zesuwką, w środosłowiu wysuwką […].

[…] Od tego słowa urábiają się za pomocą przyjimków słowa złożone dokonane przez wyrzutnią piérwiástkowego i s pozostawieniem násuwki j […].

[…] Takowe zapatrywanie się jest nader błędne i niezgodne s práwdą; albowiem faktem jest niezaprzeczonym, że gdzie tylko w dziedzinie języka starosłowiańskiego i polskiego zachodzi w 2éj osobie liczby pojedyńczéj kontrakcyjá lub wyrzutniá […], tam téż i w 1éj osobie liczby pojedyńczéj nie ma spójki, i dlá tego osoba ta kończy się w obudwu językach nie na samogłoskę nosową ą lub ę, w któréj tkwi zawsze spójka, lecz na spółgłoskę m, która jest znamieniem téjże osoby [...].