Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

liczebnik zbiorowy podtyp głównego

Hasło w cytatach: liczebniki zbiorowe, zbiorowe
Język: polski
Dział: Części mowy (współcześnie)

Cytaty

Do tejże klasy głównych należą następujące [liczebniki] zbiorowe, które możeby trafniéj należało nazywać liczebnikami różnorodnymi, ponieważ wtedy najzwykléj się kładą, kiedy się mówi o rzeczach lub osobach różnego rodzaju albo też różnéj istoty: dwoje, oboje, obojgo.

Do liczebników głównych należą jeszcze liczebniki zbiorowe, które także odpowiadają na pytanie: ile? Liczebników tych używamy wtenczas, gdy mówimy o osobach lub rzeczach różnego rodzaju i różnej istoty. Liczebniki zbiorowe są: dwoje, oboje, obojgo; troje, trojgo; czworo, pięcioro, sześcioro, siedmioro, dziesięcioro, jedenaścioro, dwadzieścioro, trzydzieścioro, czterdzieścioro, pięćdziesięcioro, sześćdziesięcioro, siedemdziesięcioro, dwadzieścia dwoje, troje; trzydzieści troje, czworo; czterdzieści czworo, pięcioro, sześcioro; pięćdziesiąt dwoje itd.

§. 198. Do tejże klasy głównych należą następujące ZBIOROWE, które możeby trafniéj należało nazywać liczebnikami RÓŻNORODNYMI, ponieważ wtedy najzwykléj się kładą, kiedy się mówi o rzeczach lub osobach różnego rodzaju albo też różnej istoty [...] np. oboje Osińscy (mąż i żona, albo brat i siostra).

Do liczebników głównych należą także liczebniki tak zwane zbiorowe: dwoje, troje, czworo, dziesięcioro, itp.

[Liczebniki] Główne, na pytanie: ile?

c) Zbiorowe: dwoje, troje, pięcioro [...] trzydzieści czworo, itd.

§ 76. II. Liczebniki zbiorowe zaliczają się do głównych, a oznaczają połączenie, zbiór, pewnej liczby osób lub rzeczy, np. oboje Osińscy (mąż i żona albo brat i siostra); dwoje dzieci (chłopiec i dziewczynka); troje zwierząt (t. j. takich zwierząt, które nie wszystkie może do jednego gatunku należą); dziesięcioro przykazań (t. j. zbiór 10 różnych przykazań) i t. d.