terminów gramatycznych online
język narząd
Geneza: psł. *ęzykъ
Język. [...] 3. Anatomiczny organ człowieka odgrywający główną rolę w artykulacji mownej.
Cytaty
D. Brzmi dotykająć końcem języka podniebienia, czego żywy chyba głos nauczyciela nauczy.
Do wymawiania głosek i wyrazów potrzebujemy: 1) Głosu, powinien on bydź czysty, gładki, niechrapliwy, przyjemny i zrozumiały. 2) Gardła, powinno bydź czyste, wolne i lekkie. 3) Języka, powinien on bydź lekki, żywy i prędki. 4) Zębów, powinne one bydź, wszystkie całe i niewyszczerbione. 5) Warg, powinne one bydź średnie, ani za grube ani za cienkie, żywe i nie odstawce daleko od zębów. 6) Nosa, powinien on bydź zdrowy i czysty.
[…] Mowa jest wyjawianie myśli za pomocą rozmaitych głosów, niby kolorów, dobieranych na malowanie wszelkich działań umysłu naszego. Zowiemy ją téż językiem, od jednego z narzędzi mownych, mocą których głosy różne urabiać jesteśmy zdolni. Narzędzia te są: usta, język, zęby, podniebienie, gardło i dech jako równo i bezpośrednio jak usta działający.
O głoskach podniebiennych. 1. Liter podniebiennych głosowych mamy pięć d, ł, n, r, t. Z tych wszystkich głosek litera ł, jest najłatwiéjsza do zmiękczenia […]. 2. Głoski d, n, t, wyrabiają się wszystkie prawie jednakowém poruszeniem języka; z tą tylko różnicą, że wymawiając głoskę d silniéj dech pędzimy aniżeli przy wymówieniu t, a dla oddania n przyłożywszy język do podniebienia, dech pędzimy w kanał nosowy. Jednakże mimo to n, może spływać na samogłoskę cieńszą i; głoski zaś d, t, zwykle opierają się na grubéj samogłosce y. Jeżeli zaś głoski te spływają na cieńszą samogłoskę i, natenczas tworzy się brzmienie syczące.
Jan jadł jabłka jadowite, on był łagodny. Ostatnie wyrażenie przez wielu za błąd uznane, tém się da usprawiedliwić; iż łatwo język lub gardło w jednakiém położeniu dwie głoski może wymówić.
Narządy mówne. Do wydawania dźwięków mowy ludzkiej potrzebne są odpowiednie narządy mówne, a mianowicie: jama ustna i jej części: język, zęby, wargi, podniebienie twarde i miękkie, zakończone języczkiem, i jama nosowa, oraz gardło z krtanią, opatrzoną strunami głosowemi.