Historical dictionary
of grammatical terms online

imię własne

Language: polski
EJO 1999, 246 Contemporary definition

Imię własne (nazwa własna, nomen proprium). Definiuje się je na ogół jako wyrażenie, które może być użyte w zdaniu tylko do wskazania jakiegoś indywidualnego przedmiotu, do wyróżnienia go spośród innych przedmiotów.

Quotations

Roma cuius qualitatis? propriae. Quia unius nomen est. Quid est nomen proprium? Quod uni tantum conuenit, własne imię. Magister cuius qualitatis? Appellativae. Quia est nomen multorum. Quid est nomen appellativum? Quod multis commune est, pospolite imię.

2) Imiona własne ze świata starożytnego.

Projekt Rady Szkolnej zmierzał do radykalnej reformy w sprawie pisowni imion własnych ze świata starożytnego.

Według prawideł pisowni polskiej pisze się: a) Imiona własne ze świata starożytnego, które nasz język przyswoił sobie przez tradycyą kilku wieków, za pośrednictwem wpływów literatury łacińskiej, a więc nietylko: Wergiliusz, bitwa pod Kannami, Ateny, Pizystrat, Pauzaniasz, Fidyasz, Cyrus, i t. p. lecz także: Krezus, Jazon (nie Jason), Aspazya (nie Aspasia), Maraton, Demostenes (nie Marathon, Demosthenes), Cezar (nie Caesar), Kappadocya (nie Cappadocia) i t p.

Według pisowni oryginalnej pisze się imiona własne, wzięte z języków nowożytnych, które używają alfabetu łacińskiego: Goethe, Schiller, Rousseau, Byron, Bordeaux, Manchester i t. p.

Małą literą początkową pisze się: [...] Przymiotniki, urobione od imienia własnego miejscowości: np. starosta lwowski, województwo lubelskie (ale: Lubelskie, jako obszar dawnego województwa, wielka litera, ob. wyżej 1. b.), łany podolskie i t. p., również przymiotniki urobione od imienia własnego osoby: np. obchód mickiewiczowski, zygmuntowskie czasy, chyba że ten przymiotnik jest nazwą własną: np. plac Sapieżyński, fundacya Skarbkowska.

W imionach własnych, zwłaszcza mniej spolszczonych, jak oto: w nazwach gieograficznych i nazwiskach rodowych, zachowujemy podwójne spółgłoski bez względu na wymawianie: jak np. Apollo, Attyka, Chantilly, Halla, Hellada, Jassy, Mekka, Odessa, Otto, Pallas, Saragossa, Sully, Rousseau, Oppert, de Rialle, Corregio, Hellwald, itp.

WIELKIE LITERY 1) Piszemy na początku pierwszego słowa w zdaniu. 2) Imiona własne osób, nazwiska rodowe, przydomki: Apollo, Bolesław Chrobry [...] 3) Nazwy gieograficzne: Europa, Polska, Warszawa, Tatry, tudzież złożone: Sądowa Wisznia, Nowe Miasto, Wola Węgierska itd.

Rzeczowniki dzielą się na: zmysłowe: zwierzę, stół, woda..., oderwane: cnota, pilność..., pospolite: ławka, pióro, książka..., imiona własne: Wisła, Warszawa, Tatry..., zbiorowe: tłum, ludzkość, zboże..., jednostkowe: Bóg, syn, dom...