Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

adverbium

Język: łaciński

Cytaty

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.

ADverbium quid est? Pars orationis, quae abiecta verbo significationem eius explanat atque implet.

Przysłowie co jest? Część mowy/ ktora przydána słowu známionowánie jego wykłada i też wypełnia.

O Częściách Dyszkursu. [...]

Wszystek dyszkurs jest komponowány z dziewiąci części, ktore są.

Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.

Artykuł, Imię, Namięstnistwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya, lub Przekładánie, Konjunkcya, lub Złączánie, Interjekcya, lub Wtrącenie.

[l'Article], Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l'Adverbe, la Préposition, la Conjonction, l'Interjection.

Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen, jest nazwisko jakiej rzeczy, np: Niebo. II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum [...] IV. Uczestnictwo, Participium [...] V. Przysłowie, Adverbium, tak nazwane, że się przy słowie czyli przy Verbum kłaść zwykło, wyrażając jaką okoliczność, lub sposob, jakim się co dzieje, np. Długo żyje, kto dobrze żyje. VI. Łączenie, Conjunctio [...] VII. Przekładanie, Praepositio [...] VIII. Interiekcya, Interjectio [...].

Adverbium quid est? Przysłowie co jest? Pars orationis indeclinabilis. Część mowy niestaczająca się, quae Adjuncta verbo, ktora złączona z słowem, aut Nomini, albo Imieniem, aut Participio, albo z Uczestnikiem: aut alteri Adverbio, albo z inszem Przysłowiem, ejus significationem determinat, jego znaczenie kończy, ut bene studet, jak dobrze się uczy, semper diligens, zawsze pilny.

A kiedy głębiéj rozpatrzył się w sprawach, przekonywał się, iż i ony mają swe właściwości oraz przymioty, różną moc, stopień i stanowisko, — a znacząc te względy, dawał im osobne nazwy, aby sprawomianom szły w pomoc na dokładniejsze spraw oznaczenie, gdy zajdzie pytanie: ogółowo czy poszczególnie, wewnętrznie lub zewnętrznie, mocno lub słabo, czynnie lub biernie, skuteczność swą wywierają. I to jest czwarta doba w mowie, a dane nazwisko jest dosprawianem, (adverbium).

Dosprawian .... Przysłówek (Adverbium).