Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zaimek określający

Hasło w cytatach: zaimek okréślający
Język: polski
Dział: Części mowy (współcześnie)
  • Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
  • Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
  • Словопроизведенiе [Źródłosłów]: Grub/1891

Cytaty

Do wybitniejszego oznaczenia każdéj osoby służy Zaimek okréślający sam, sama, samo; np. Dla mnie samego to za mało.

Zaimki są to słowa, które albo zastępują rzeczowniki (np. ja, ty, on […]); albo je określają (np. ten człowiek, moja książka […]), pierwsze nazywamy rzeczownemi, drugie określającemi.

Zaimki określające są: 1). Dzierżawcze: mój, twój, jego, nasz, wasz, ich, i zwrotny: swój. 2). Wskazujące: ten, ta, to, on, ona, ono; ów, owa, owo, tamten, taki itd. 3). Względne: który-a-e, jaki-a-e, co? 4). Pytające: który, która, które; czyj-a-e, jaki-a-e? 5). Nieoznaczające: jakiś, jakaś, jakieś; ladajaki, inny, wszelki, wszystek, każdy itd.

Odmiana zaimków określających. [...] Wszystkie zaimki rodzajowane tj. mające na każdy rodzaj inną końcówkę, odmieniają się w ten sposób, iż przybierają te same końcówki, które przybiera stary zaimek osobisty: ji, ja, je; ta jedynie między niemi zachodzi różnica, że zakończone w 1ym p. rodz. mes na spółgłoskę przybierają w 4. p. l. p. rodz. żen. starą końcówkę ę (jak: ję, nię) np. moję [...]; kończące się w 1ym p. rodz. męs. na samogłoskę y, i, przybierają w 4 p. I. p. rodź. żeń. nową końcówkę ą, np. którą [...], jednakże nowa końcówka jak się upowszechniła w zaimku osobistym [...], tak się upowszechnia coraz więcéj i w powyższych [...]. W l. m. w znaczeniu osobowém miękczy się przybierająca spółgłoska przed końcówką i, np. ten, ci [...].

Мѣстоименія бываютъ: […] 7) Опредѣлительныя, [zaimki] określające, показывающія точность или большую опредѣлительность предмета: sam, każdy, wszystek, wszelki; напр. On sam był tam. Widziałem tę samą książkę.