terminów gramatycznych online
rodzaj męski
Geneza: kalka łac. genus masculinum
Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).
Cytaty
La Langue Latin n'a point d'Articles, c'est à dire de particules pour distingueur les Noms, comme la françoise, qui en a deux: le pour le masculin, et la pour le féminin.
[...]
Język łaciński nie ma artykułów, to jest, partykuł rożność czyniących między słowami, jako Francuski ma dwa, Le rodzaju męskiego, La rodzaju białogłowskiego.
Słowo le Père jest Męskiego Rodzaju; słowo la Mère jest Niewiesnego Rodzaju.
Les [...] Odnosi Słowka te oni, one, je, ich. W Skarż. Spadku Wiel. Liczby; w Rodzaju Męskim i Niewiesnym. Naprz. je les ai en ma poche, mam je w mojej kieszeni.
Daléj na różnicę odmian końcowych w skłońnikowaniu wpływa płeć istot żyjących np. człowiek, niewiasta, koń, klacz i istot nierozwiniętych, niedoskonałych np. dziecię, źrzebię. Którym płciom w grammatyce nadano nazwy: rodzaj męzki, żeński, nijaki.
Rzeczowniki zakończone na spółgłoski należą w ogólności do rodzaju męskiego, n. p. zamek.
Dwa są rodzaje istot wedle płci: męski i żeński, ale są także istoty bezpłciowe, jakiemi są wszystkie rzeczy martwe, lub co do płci obojętne, — rodzaje też istotników są trzy: męski, żeński, oraz nijaki.
Rodzaj męski ma końcówkę twardą, a chociaż zmiękczoną, to zawsze z małym wyjątkiem spółgłoskową (…).
Rodzaju męskiego ze znaczenia są: wszystkie imiona mężczyzn, zwierząt samców i wszystkich istót, które sobie wystawiamy w postaci albo z przymiotami męszczyzn, np. rycerz, pan, sędzia, anioł, sknera, pisarz, sługa, poeta, pies, koń, lew, wół itd., oprócz tego wszystkie imiona miesięcy, np. luty, maj, sierpień, listopad, grudzień.
Rodzaju męskiego z zakończenia są rzeczowniki zakończone na spółgłoskę twardą, np. stół, włos, głóg, hak, krzak, płot, drut, młot.
Rzeczowniki mają trzy rodzaje: rzeczowniki żywotne, oznaczające płeć męzką, są rodzaju męzkiego, np. sąsiad, lew; oznaczające płeć żeńską, są rodzaju żeńskiego: służąca, kura; oznaczające zaś młode pokolenie, są rodzaju nijakiego: [...] kurczę.
Rzeczowniki rodz. męz. można zarówno w 2-gim przyp. liczby mn. kończyć na y, jak i na ów; noży, talerzy, widelcy, lub nożów, talerzów, widelców, najlepiej zaś dla milszego dźwięku przeplatać. [...] Podobnież przyp. 6-ty tegoż rodz. i liczby, zamiast ami, może mieć przez skrócenie y: walczył ze strzałami, żołnierzy, orężami. Końcówka liczby mn. owie służy tylko rzeczownikom ludzkim rodzaju męzkiego.
Polskie rzeczowniki mają trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. Męski rodzaj wskazuje wyraz ten, żeński ta, nijaki to. Są więc rzeczowniki: ojciec, kowal, koń, kogut, kamień, ogień rodzaju męskiego; rzeczowniki: matka, panna, pani, kura, jabłoń, woda, prawda rodzaju żeńskiego; rzeczowniki: dziecko, źrebię, pole, kłamstwo rodzaju nijakiego.
Są trzy rodzaje rzeczownika: męski, np. dobry ojciec, słodki cukier; żeński, np. dobra matka, ciekawa książka; nijaki, np. dobre dziecko, polskie zadanie.