Historical dictionary
of grammatical terms online

znaczenie

Language: polski
EJP 1991, 406 Contemporary definition

Znaczenie - pojęcie używane w kilku dyscyplinach naukowych [...] i definiowane rozmaicie przez różne szkoły i kierunki. Najogólniej z. można określić jako stronę treściową znaku [...].

Quotations

Istotną, rożnością w językach tę bydź rozumiem, kiedy mowa obca przystosowana, do mowy Słowiańskiej, tak jest odmienna, że ani w słowach, ani w składzie, ani w znaczeniu, żadnego podobieństwa nie ma.

Wspomnę tu iedne słowo, (i to poźniejszego już wieku ) o ktorego znaczeniu, wielka jest niezgoda. Framea, coby właśnie znaczyło?

Dwoje znaczenia, lub więcej, słowa mające (aequivoca) ażeby słuchającego nie łudziły, a do inszej myśli (procz tej, ktorą ma mowiący) nie przeciągały; potrzeba wesprzeć przydatnemi, albo tak złączyć z inszemi częściami mowy, żeby słuchający mogł dobrze zrozumieć mowiącego.

Każdy a przeto i polski język składa się z wyrazów. B. Wyrazy nasze, co do swej natury, są głosami przez usta wydanemi; co do znaczenia zaś, są znakami rozmaitych wyobrażeń naszych , np. papier, pióro, kwiat, człowiek, Bóg i t. d.

Są niektóre imiona, co w liczbie mnogiej inne znaczenie mają, niż w pojedynczej.

B. Mają one [słowa jednotliwe] następujące cztery właściwe znamiona:

1) Ich czas teraźniejszy podług formy czasowania ma znaczenie czasu przyszłego, np. dam, strzelę, padnę, mrugnę [...].

Zaimki nie tylko na to są potrzebne, aby zastępowały miejsce imion, ale nadto, mają tylko sobie właściwe znaczenie, do zrozumiałości mowy potrzebne, którego żadne imie wyrazić nie może.

Jakkolwiek bowiem znaczenia pojedyncze wyrazów, które się w jeden zrastają, wpływają koniecznie na znaczenie wyrazu złożonego; jednakże to nowe znaczenie, choć niby powstające z tamtych dwóch wyobrażeń, może być od nich bardzo dalekie.

Usuńmy też uwagi, a natomiast zastanówmy się nad znaczeniem przysłówka nie w tenczas, gdy nie jest przeczącym, a prawidło powyższe zrobi się jasném i pewném.

Oprócz brzmienia różnią się jeszcze wyrazy podług swojego znaczenia […].

Wyrazy dwu i więcej zgłoskowe rozdzielają się na części zgodnie z wymawianiem, zatrzymując się na samogłoskach końcowych i nie zwracając uwagi na znaczenie tych części; np.: gło-wa, gło-sy, pra-wo, wo-zić, wó-zek, za-ba-wa, o-ko-li-ca...