Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

znaczenie

Język: polski
EJP 1991, 406 Definicja współczesna

Znaczenie - pojęcie używane w kilku dyscyplinach naukowych [...] i definiowane rozmaicie przez różne szkoły i kierunki. Najogólniej z. można określić jako stronę treściową znaku [...].

Cytaty

W umieszczeniu zaś ich [wyrazów] obok siebie baczną zwracajmy uwagę, albowiem ze zmianą sąsiedztwa objawiają inne znaczenie: np. zabił go kamień wełny, kamień choroby, kamień marmurowy i t. d.

Rzeczowniki najawne, tj. istniejące na jawie czyli w naturze, a nieżywotne jedne -a a drugie -u przybiérają; tu stanowi przegub (kibić słowa) przy względzie na znaczenie (treść słowa).

Wyrazy księża, bracia uważane dawniéj za rzeczowniki zbiorowe liczby pojedyńczéj, biorą się teraz w znaczeniu liczby mnogiej.

Kiedy te wyrazy pisać łącznie, a kiedy rozdzielać, wskazuje to ich znaczenie, niekiedy zaś sposób wymawiania, np. tō̒jest, to jē̒st, nā̒dto, nad tō̒ i t. p.

Jeżeli się przypatrzymy któremukolwiek ze zdań powyższych, np. zdaniu: Syn uwielbia ojca, spostrzeżemy, że czynność syna, wyrażona czasownikiem uwielbia, jest czynnością przechodnią przechodzi bowiem z syna na ojca i dopiero przez ten dodatek nabiera wyraźnego znaczenia, bez niego zaś byłaby zaledwie zrozumiałą.

Wyrazy, napisane łącznie z nie, mają znaczenie prawie równoznaczne z wyrazami złożonemi z przyimkiem bez; np. niekształtny = bezkształtny, nieład = bezład.

Akcenty [...] Znaczenie wyrazu w wielu wypadkach zawisło od tonu, w jakim je wymawiamy, zależnie od naszego psychicznego stanu w danej chwili. Zdanie: „Ja cię nauczę”, może oznaczać zarówno obietnicę, jak i groźbę. Tu decyduje ton.

II. Nauka o wyrazach. A. Nauka o znaczeniu wyrazów. Wszystkie wyrazy w naszej mowie dadzą się podzielić na dwie grupy: 1. Wyrazy samodzielne t.j. takie, które same przez się mają wyraźne znaczenie (ojciec, dom, praca, żyję, dobry, śpiewać, pięknie itd.). 2. Wyrazy niesamodzielne zaś nie mają same przez się znaczenia wyraźnego (do, od, przez, gdyż itd.).