Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

casus accusativus

Język: łaciński
EJO 1999,15 Definicja współczesna

Przypadek syntetyczny o prymarnej funkcji syntaktycznej (gramatycznej). Rzeczownik w a. występuje w związku syntaktycznym z czasownikami przechodnimi, zajmując przy nich pozycję drugiego argumentu, w terminach tradycyjnych: pełniąc funkcję dopełnienia bliższego.

Cytaty

Sic de in fine diccionis posito, ut ʃgon˛ id est finis, koon˛ id est equs. Et in fine illius diccionis koon˛ necesse erat addere duplex y ad denotandum i, quo facto non erit differencia inter koonÿ, nominativum singularem, et koonÿ, accusativum pluralem.

[Tak samo jest z "n" znajdującym się na końcu wyrazu, np. "zgon" — "koń". Na końcu owego wyraz "koń" musiało się dodawać podwójne "y" (i dla oznaczenia miękkości "n", i dla oznaczenia "i" (końcówki)), a przy takiej pisowni nie może być różnicy między mianownikiem 1. pojedynczej "koonÿ" ("koń"), a dopełniaczem 1. mnogiej "koonÿ" ("koni") (Kucała 1985, s. 98).]

W káżdem Numerze, są sześć Casus, jako Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ktore przede wszystkiem, w Polskiem Articule trzebá rozeznawać.

Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.

Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.

Przypadki Casus [...] [Przypis pod tekstem A. A. Kryńskiego] [...] Dosyć tu przypomniéć porządek przypadków np. u Miklosicha, gdzie przyp. 1 = nom., 2 = voc., 3 = acc., 4 = gen., 5. = dat., 6 = instr., 7 = loc.; widoczna więc niezgodność z systemem dawnym, od przyp. 2-go do 5 włącznie. Niesłusznie téż byłoby oznaczać liczbą 8 łaciński ablativus, skoro przypadek ten (w łacinie) miejsca 8-go z rzędu nie zajmuje.

Przypadek: mianownik (nominativus), dopełniacz (genetivus), celownik (dativus), biernik (accusativus), wołacz (vocativus), narzędnik (instrumentalis), miejscownik (locativus).