terminów gramatycznych online
spójnik
Spójnik. Wyraz pomocniczy pełniący prymarnie funkcję wskaźnika syntaktycznego. Wiąże składniki zdaniowe w zespoły zwane zdaniami złożonymi bądź składniki wyrazowe wewnątrz zdań pojedynczych.
Cytaty
Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:
Iwsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! biada! o Boże! o Nieba! Cyt! hopsa! hejda!
IIga: Spojnik (Conjunctio) np. jeśli, że, i, gdy, i t. d.
A. Wyrazy do drugiej części mowy należące dla tego nazywają się Spojnikami, że spajają albo kilka wyrazów w myśl jednę, albo też i kilka myśli w jeden period np. Jeśli ojciec i matka dziś przyjadą, będę się bardzo cieszył. Tu są wyrazy: ojciec, matka, przyjadą, będę się cieszył, przez Spojniki: jeżeli, i, w jednę myśl złączone.
B. Spojniki nie maią źadnej odmiany, prócz że niektóre mogą bydź przedłużone, a niektóre też skrócone, np. że, żeby, ażeby, jeżeli, jeźli albo jeśli.
Wszystkie wyrazy, składające mowę polską, dzielą się na dwa główne szeregi: piérwszy wyrazów odmiennych, drugi wyrazów nieodmiennych; a każdy szereg podziela się na cztéry części, z których każda ma własne nazwisko. Te nazwiska są następujące: w szeregu wyrazów odmiennych: 1) Imie, 2) Zaimek, 3) Słowo, 4) Imiesłów; w szeregu wyrazów nieodmiennych: 5) Przyimek, 6) Przysłówek, 7) Spójnik, 8) Wykrzyknik.
Spójniki, nazwane od spajania, są wyrazy nieodmienne, przeznaczone do łączenia, czyli spajania zdań wzajemnie do siebie należących.
Spójniki, jako znaki względów pod jakiemi się myśli do siebie odnoszą, w jednéj myśli miejsca mieć nie mogą, ale najmniéj dwóch zdań potrzeba, żeby ich użyć można.
[…] Bez spójników, byłaby mowa nie tylko niejasna, jako pozbawiona wyrazów wzgląd myśli do myśli oznaczających, ale nadto byłaby rozwlekłą i nudną.
W téy mieszaninie tracą często wyrazy pierwiastkową swą naturę, i z odmiennych stają się w łączeniu nieodmiennemi: rzeczowniki, słowa lub zaimki z przyimkami, zamieniają się na wykrzykniki, przysłówki lub spójniki, np. przebóg, dajgobogu, wpodłuż, wszerz, wpoprzecz, nakrzyż, tojest.
Przyrostek że ma postać spójnika że, np. wiem że tak jest.
Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.
Co to jest spójnik? [...] Jest to część mowy, która służy do łączenia wyrazów i do oznaczenia stosunku jednego zdania z drugiém.
Jak się dzielą spójniki? [...] 1). Na łączące [...]. 2). Na przeciwnicze [...]. 3). Na wyłączające [...]. 4). Na czasowe [...]. 5). Na warunkowe [...]. 6). Na przyczynowe [...]. 7). Na wnioskujące [...]. 8). Na twierdzące [...]. 9). Na objaśniające [...].
Spójnik jest słowo, które słowa lub zdania połącza w jeden stosunek; np. Rozum i cnota nas zdobią. Trzeba się uczyć, bo nauka czyni nas światłymi.
Niewiele jest prawdziwych spójników, jak: a, i, lub, albo, czyli, lecz, ale, gdy, jeśli, niż; lecz inne słowa ich służbę pełnią, a mianowicie: Rzeczowniki: częścią, wprawdzie, natenczas. Przymiotniki: znowu, stémwszystkiém. Zaimki: co, to, przytém, dlatego, przeto. Czasowniki: bądź... bądź, tojest. Przysłówki: gdzie, kiedy, skąd, stąd, daléj, następnie. Przyimki: mimo, pomimo.