terminów gramatycznych online
spójnik
Spójnik. Wyraz pomocniczy pełniący prymarnie funkcję wskaźnika syntaktycznego. Wiąże składniki zdaniowe w zespoły zwane zdaniami złożonymi bądź składniki wyrazowe wewnątrz zdań pojedynczych.
Cytaty
Główne warunki Szykowania wyrazów są: aby przymiotniki, imiesłowy, zaimki, słowa, nie zbyt odległe były od swoich rzeczowników [...]; nareszcie, aby wyrazy rządzone od rządzących, słowa od spójników, imiona rzeczowne od przyimków i t.p. nie były zbyt oddalone.
Spójnik: aby, żeby, iżby, kładzie się ze słowem czasu przeszłego, chociażby mowa była o czynności teraźniejszej lub przeszłej, np. proszę, żebyś to zrobił, chcę żebyś pisał [...].
Spójniki są tak nazwane, że spajają wyrazy lub zdania. Z nich jedne znacząc dodatek, przyczynę, przypuszczenie, i t. d. nazywają się łączące. He and his brother reside in London, on i jego brat mieszkają w Londynie. [...] Drugie wyrażając sprzeczność między zdaniami, mają rozdzielające znaczenie, i dla tego nazywają się rozłączające. Though he was frequently reproved, yet he did not reform, chociaż był często napominany, jednak nie poprawił się.
Spójniki łączą też same tryby i czasy słów, i też same przypadki imion i zaimków. He speaks and writes accurately, mówi i pisze dokładnie. [...] Jeżeli dwa zdania zawierają w sobie różne tryby i czasy, lub gdy jedno zdanie jest twierdzące a drugie przeczące, należy w drugiem powtórzyć przypadek pierwszy. He lives temperately, and he should live temperately, żyje wstrzemięźliwie i powinien żyć wstrzemięźliwie. [...]
[...] Spójɳiki dlá tego tak nazvane, ƶe spájają ɳe tylko pojedyɳze vyrazy poⴅęđi sobą, ale navet i zdaɳá, i okréślają jiɦ stosunek do seɓe i do całosci vypoɣeđanéj mysli; i tym sę róƶɳą od spójek, łąząciɦ s pérɣástkaⴅi pogłosy i koɳcóvki v jeden vyráz.
[…] Poɳeváz pɍisłóvƙi co do svego rodovodu zostają v pokreɣeɳstɣe praɣe ze vsistƙeⴅi zęscaⴅi movy, pɍeto i spójɳiƙi za posredɳictvem pɍisłóvkóv ɣązą sę z ɳeⴅi […].
[...] Spójɳik by jest pérɣástkem słóvnym słova posiłkovego być, który v forⴅe pɍirostka łązi sę ze spójɳikaⴅi a, ƶe, gdy, ɳi, aɳi, zgoła jak ze vsistƙeⴅi vyrazaⴅi, tak ze vsistƙeⴅi spójɳikaⴅi z vyjątƙem spójɳika i. Tvori on spójɳiki złoƶone: aby, ƶeby, gdyby, aɳiby i pɍisłóvek ɳiby [...].
Spójnik jest to część mowy nieodmienna, która spaja dwa wyrazy a częściej dwa zdania, i łącząc je, także różne względy pomiędzy zdaniami wyjaśnia.
Spójnik jest to wyraz, służący do połączenia zdań, np. i, a, lecz, ale, że.
Tryb łączący oznacza niepewność czynności podmiotu, kiedy ją uważamy tylko, jaką cudzą chęć, myśl, życzenie; nazywa się łączącym dla tego, iż słowa w nim położone tylko przez połączenie ich ze słowami trybu oznajmującego czynią myśl zupełną. Tryb łączący urabia się z czasu przeszłego, dodając przed słowem spójniki: by, aby, iżby, żeby, ażeby.
★Spójniki (coniunctiones) - wyrazy łączące części zdania pojedynczego lub złożonego.
II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy): A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale); [...] B. Wyrazy ★niesamodzielne: 1) ★przyimek (praepositio); 2) ★spójnik (coniunctio); 3) ★wyrazki, ★partykuły.