terminów gramatycznych online
metatonia
Język: polski
Geneza: gr. metā́ 'po, łącznie, wśród, według, pod' + tón(os) 'dźwięk'
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Nauka o głoskach: Szob/1923
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, tom IV (L-Nić): Dor/1958–1969
Metatonia. Zmiana melodycznej (tonalnej) charakterystyki sylaby w języku o fonologicznie dystynktywnym tonie [...].
Cytaty
Język prasłowiański w następstwie przemiany starych tonacji, czyli t. zw. metatonii wytworzył nowe rodzaje tonacji.
Znaki Lehra Spławińskiego, użyte w pracy o słowiańskiej metatonji, mylą, wogóle zaś oznaczanie jest nieustalone i różnorodne.
Metatonja, wywołana zmniejszeniem iloczasu następującej zgłoski, przede wszystkiem zatem samogłosek krótkich i u, które przechodząc w t. z. jery powodowały w poprzedzającej zgłosce: a) zmianę intonacji cyrkumfleksowej na nowoakutową; b) zmianę intonacji akutowej na nowocyrkumfleksową np. gen. plur. czak. gldáv [...].
Tylko w słoweńskim, pomorskim, dialektycznie rosyjskim, a i to tylko częściowo, można rozróżnić, czy mamy do czynienia ze skróceniem przedprzyciskowej trzeciej (i dalej) od końca, oraz wewnętrznej przyciskowej, czy też z metatonją akutowej w nowocyrkumfleksową.
Pierwotna jej różnica zachowała się jednak w pomorskiem o tyle, że utrzymuje przycisk na odziedziczonem miejscu, co dowodzi dawnej metatonji.
Zmiany akcentu zgłoskowego nazywają się metatonją. W języku polskim nie rozróżnia się akcentu zgłoskowego.
Metatonja, p. akcent.
Metatonia ż I, DCMs. -nii, Im D. -nii a. -nij jęz. «zmiany akcentowo-intonacyjne»: Cały ten proces [zmian intonacyjnych] przyjęto w nauce nazywać prasłowiańską metatonią. Gram. hist. 48. <gr. meta + tón(os) = dźwięk>.