terminów gramatycznych online
zasada fonetyczna
Język: polski
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Fonetyka opisowa: Benni/1923
- Główne przepisy: Łoś/1918
- Historyczny rozwój Grafiki polskiéj na podstawie alfabetu łacińskiego; wyszczególnienie i rozbiór abecadeł polskich; gramatyczne abecadło wszechsłowiańskie: Malin/1869
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1879
- Pisownia: Mał/1879, Król/1907
Cytaty
[…] Dlá tego téż, urządzając gramatyczne abecadło dlá języka polskiego, jak i całéj słowiańskiéj mowy, co do spółgłosek trzymáłem się za przykładem wszystkich układaczów abecadeł nie etymologicznéj, lecz staréj fonetycznéj zásady.
Niezgodną zaś jest z fonetyczną naszą zasadą twardość głoski r w wreć (obok wrzéć) [...] i daje się wytłómaczyć tylko uwagą, że syllabne r aż zbyt często i w innych razach nie stósuje się do powszechnych fonetycznych prawideł.
§. 805. Zasada fonetyczna, pojmowana bezwarunkowo, wymaga takiéj pisowni, któraby każdy wyraz, a nawet i każdą poszczególną tego wyrazu formę dawała w takiéj postaci, jak ją nasze ucho słyszy; więc np. chłopek, chłopkiem; ale też i obrazek, obraskiem a tak samo i obras, fpaść [...].
Pisownia (ortografja) polega na trzech następujących zasadach: 1. zasada fonetyczna (pisanie wyrazów tak, jak je słyszymy w wymowie osoby wykształconej). 2. zasada etymologiczna (pisanie wyrazów sprzeczne z wymawianiem, lecz zgodne z ich pochodzeniem). 3. Zasada historyczna (oparta na zachowaniu pisowni dawnej, uświęconej zwyczajem i głęboko wkorzenionej, pomimo, że może ona być pozbawioną racjonalnej podstawy). Niniejsza książeczka uwzględnia te wszystkie trzy zasady (bez podziału), a nadto wkracza gdzieniegdzie w zakres gramatyki.
Dzielenie (przenoszenie) wyrazów odbywa się I Wedle zasady etymologicznej. [...] Wedle zasady fonetycznej.
Wyjątek z ogólnej zasady akcentowania zgłoski przedostatniej stanowią wyrazy z zachowanym akcentem łacińskim typu: arytmetyka, logika, fizyka...., także fabryka z powodu podobnej końcówki, algebra jako wyraz naukowy.
Dlatego ścisłej zasady fonetycznej trzymam się tylko wtedy, gdy mówię o jednej, wyraźnie określonej gwarze. Mówiąc zaś o większych obszarach, podaję cechy, o które w danej chwili nie idzie, w postaciach dla tych obszarów najczęstszych, ewentualnie w postaci podstawowej.
Nieobojętne są też odmiany głosowe, niepolegające na zasadach fonetycznych danego dialektu [...].