Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

gradus superlativus

Język: łaciński

Cytaty

Gradus comparativus, superlativusstępień przyrownający, przewyszający.

Superlativus fit ex comparativo praeposita particula Na, ut Hojny/Hojniejszy/Nahojniejszy. Biały/Bielszy/Nabielszy. Interdum pro Na dicunt Naj, ut Najlepszy/Najgorszy/Najwizszy.

Quid est [gradus] Superlativus? Qui supera Positivi significationem, valde sive maxime significat, hoc est, supra quem non est comparatio: ut doctissimus, id est valde sive maxime doctus, ze wszystkich najuczeńszy. Sic prudentissimus, najmędrszy.

[Czym jest stopień najwyższy? To taki, który znaczy wiele czy też najwięcej ponad stopien równym, to jest, ponad który nie ma porównania.]

Superlativus sola particula nay vel na differt a comparativo.

On peut donner trois degréz à plusieurs noms [ad]iectifs; car nous pouvons considerer une chose en [elle] même, ou la comparer avec une autre, ou enfin [la] donner le suprême degré, ou un degré tout à fait s[u]perieur. Nous disons p. e. ce capitaine est vaillant. C[e] capitaine est plus vaillant, que l'autre. Ce capitain[e] est tres-vaillant: Dans le premier cas on appelle ce adiectif Positif, dans le second Comparatif, dans le troisieme Superlatif.

[...]

Można naznaczyć wielu adiectivom trzy stopnie, czyli gradus: albowiem możemy rzecz uważać, jak jest w sobie samej, albo ją z drugą rownać, albo nad inne wynieść lub dać jej stopień najwyższy, tak mowiemy: Ten Wodz waleczny. Ten wodz waleczniejszy niż inny. Ten wodz najwaleczniejszy. W pierwszym stopniu nazywa się adiectivum Positivum, w drugim Comparativum, w trzecim Superlativum.

Gradus, stopnie, trzy ich liczą: Gradus positivus, stopień rowny. Comparativus, wyzszy. superlativus, najwyzszy.

Uwaga. Stopniów jest 3, niski (positivus), wyższy (comparativus), najwyższy (superlativus), np. pięknie, piękniej, najpiękniej; ciemno, ciemniej, najciemniej.

[Gradus] Superlativus. [Stopień] Najwyższy.