Historical dictionary
of grammatical terms online

liczba

Language: polski
EJO 1999, 337 Contemporary definition

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Quotations

LICZBA[...] Liczba numerus RN (wykl. przednia).

LIDŻBA [...] Słowo co znamionuje lidżbę numerale nomen i. verbum R x3 (mp).

SŁOWO ‘wyraz, mowa; także gram.: czasownik’ (łącznie ok. 40 razy) [...] numerus pluralis wielga liczba ut magistri, numerale nomen aut verbum Słowo co znam<io>nuje liczbę RN (k. tyt.).

Numerus. Liczbá. Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis, ut hi magistri.

Quid est numerus? Est uox unius uel plurium significantia.

Quid est Numerus? Co jest liczba? Est vocis singularis à plurali distinctio: vel est accidens, quo unum à multis discernim[us] [hoc est, multitudinis index.] Lidżbá jest znak, rozdział czyniąca, ktorą pokázujemy, wiele jest czego, to jest, Wiele jest ich, o ktorych mowiemy: Jeśli jeden, czyli więcej.

Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis ut hi magistri.

Liczby imion wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko ten mistrz. Wielka/ jáko ci mistrzowie.

Numeri verborum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut ego, Plurális ut legimus.

Liczby słow wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko czytam/ Wielka jáko czytamy.

Słowo zgadzać się powinno z Spadkiem Mianującym , lub Wzywającym w tych dwoch rzeczach: w osobie i liczbie [...].

Nomen quot habet accidentia? imię wiele ma przymiotow? sex, sześć: figuram, wyobrażenie, speciem, kształt, genus, rodzaj, declinationem, staczanie, numerum, liczbę, casum, spadek.

Numeri nominum sunt duo, liczby imion są dwie, singularis, jedna albo mała, ut hic Dominus, jako ten Pan, pluralis, wielka, ut hi Domini, jako ci Panowie.

Liczba jest wzgląd na ilość przedmiotów; np. jeden Bóg, dwie ręce, pięć zmysłów.

Trzy liczby znajdujemy w mowie polskiéj: pojedyncza, podwójna i mnoga.

§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje [...], dwie liczby: pojedyńczą i mnogą.