Historical dictionary
of grammatical terms online

liczba

Language: polski
EJO 1999, 337 Contemporary definition

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Quotations

Do Posiłkuje czas [...] tym sposobem przez wszystkié osoby i liczby w czasie térazniéjszym: I do, you do, They do.

Gdzieby ani pierwiastek, ani pochodne jednegoż rodu nie usuwały wątpliwości, tam ją usunie którakolwiek z odmian grammatycznych, które są: przez rodzaje, liczby, przypadki, osoby, czasy i tryby.

Mamy grammatycznych liczb trzy: pojedynczą, podwójną i mnogą.

Wszystkie słowa polskie odmieniają się w każdym trybie (wyjąwszy bezokoliczny) i czasie, zwyczajnie przez dwie liczby, pojedynczą i mnogą.

Liczb jest dwie, pojedyńcza na oznaczenie jednéj tylko osoby lub rzeczy, i mnoga, która mówi o dwóch albo więcéj osobach lub rzeczach.

P. Ileż mamy liczb gramatycznych? O. Licz[b] gramatycznych jest dwie: pojedyńcza i mnoga.

Przymiotnik odmienia się przez: rodzaje, liczby, przypadki, stopnie i formy.

§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje [...], dwie liczby: pojedyńczą i mnogą.

Wyrazy, które powiadają, jakiem co jest, nazywamy przymiotnikami, na prz .: wysoki, niski, tłusty, chudy, drogi, tani, piękna, brzydka, czarne, białe i t. d. Przymiotniki też mają trzy rodzaje i dwie liczby.

§ 23. Mówimy: nasz ojciec, nasi ojcowie; jedno jabłko, cztery jabłka; biała mysz, trzy białe myszy i t. d. Rozróżniamy więc w rzeczownikach i liczbę, t. j. ilość osób lub rzeczy. W języku polskim mamy dwie liczby: pojedynczą i mnogą.

Przymiotniki.

Liczba (numero) — Rodzaj (genero).

Przymiotniki zgadzają się z rzeczownikiem w liczbie i rodzaju. Prawidła tworzenia liczby mnogiej przymiotników są te same co liczby mnogiej rzeczowników.

Każdy czas ma liczbę — numero: pojedynczą — singular: eu canto (śpiewam) i mnogą — plural: nós cantamos (śpiewamy).

Liczba (numerus): a)pojedyncza (singularis), b)podwójna (dualis), c)mnoga (pluralis).