Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osoba gramatyczna

Język: polski
Geneza: łac. persona 'osoba'
EJO 1999, 414 Definicja współczesna

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Cytaty

OSOBA persona osoba est rationabilis creature individua essentia ... et hinc persona dr in grammatica ipsum suppositum, quandoque proprietas suppositi, quandoque proprietas vocis osoba, quandoque vox ipsa, quandoque modus significandi et quandoque personalis proprietas R z5v [...]

Il y a trois Personnes Ego, Tu, Ille, au singulier. Nos, Vos, Illi, au plurier.

[...]

Osoby (personae) są trzy: Ego Ja, Tu ty, Ille on, in singulari. Nos my, Vos wy, Illi oni, in plurali.

Do Posiłkuje czas [...] tym sposobem przez wszystkié osoby i liczby w czasie térazniéjszym: I do, you do, They do.

A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:

1wsza: Stopniowanie; [...].

7ma: Osobowanie; jest to odmiana słów dla oznaczenia rozmaitych osób, np. czytać, czytam, czytasz, czyta, czytamy , czytacie, czytają.

Wyrazy do dziewiątej części mowy należące odmieniają się, a to czworako:

1) Przez Tryby (Modus), np. czytać, czytam, czytaj, czytałbym [...].

4) Przez Osoby (personas), np. czytam, czytasz, czyta; czytamy, czytacie, czytają.

Osób jest w liczbie pojedynczej 3. np. 1wsza, ja znam, 2ga, ty znasz, 3cia, on zna; i w liczbie mnogiej też 3, np. 1wsza, my znamy, 2ga, wy znacie, 3cia, oni znają.

Osoba pierwsza, druga i trzecia.