terminów gramatycznych online
osoba gramatyczna
Geneza: łac. persona 'osoba'
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
O Istocie, wielości, i Osobach Zaimkow.
Osob, ktore sie Zaimkami wyrażają, jest trzy: Pierwsza ktora mowi, a ta się wyraża Zaimkiem Ja, my. Druga, do ktorej sie mowi, à ta się wyraża Zaimkiem ty, wy. Trzecia o ktorej się mowi, a ta się wyraża Zaimkiem On, oni; i innemi tak Zaimkami, jako imionami.
Do tej części mowy, ktora się nazywa Verbum, należą wszystkie słowa, co się odmieniają przez sposoby, czasy i Osoby, czyli jak z Łacińskiego mowiemy, ktore się koniugują, to jest ktorym się mogą dodawać Zaimki: Ja, ty, on; my, wy, oni; tak np. ja chwalę [...] oni chwalą.
A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:
1wsza: Stopniowanie; [...].
7ma: Osobowanie; jest to odmiana słów dla oznaczenia rozmaitych osób, np. czytać, czytam, czytasz, czyta, czytamy , czytacie, czytają.
Wyrazy do dziewiątej części mowy należące odmieniają się, a to czworako:
1) Przez Tryby (Modus), np. czytać, czytam, czytaj, czytałbym [...].
4) Przez Osoby (personas), np. czytam, czytasz, czyta; czytamy, czytacie, czytają.
Osób jest w liczbie pojedynczej 3. np. 1wsza, ja znam, 2ga, ty znasz, 3cia, on zna; i w liczbie mnogiej też 3, np. 1wsza, my znamy, 2ga, wy znacie, 3cia, oni znają.
W Słowie musié się odznaczyć: osoba mówiąca, osoba do któréj się mówi, i osoba, lub rzecz o któréj się mówi. Ztąd na oddanie tych trzech okoliczności, są trzy osobne zakończenia osobami nazwane.
Osób działających jest po trzy w obu liczbach.