Historical dictionary
of grammatical terms online

osoba pierwsza

Language: polski
EJO 1999, 414 Contemporary definition

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Quotations

Czásy słow są komponowane z trzech osob ktore są, Pierwsza, ktora záwsze jest wyrażona przez je, ja, w małej liczbie, á nous, my, w wielkiej liczbie.

Le première personne est censée plus noble que la seconde, la seconde plus noble que la troisième.

[...]

Pierwsza osoba zacniejsza jest niż druga, a druga niżeli trzecia.

P. Wieleż jest Osob? O. Trzy: Pierwsza jest ta ktora mowi. Druga jest ta do ktorej mowią. Trzecia jest ta o ktorej mowią.

Kiedy się pytamy przez piérwszą osobę liczby pojedyńczej a mowiémy z osobą wyższą [...] potrzeba użyć shall.

Personae sunt tres, osob jest trzy, prima ùt ego, pierwsza jako ja, nos, my, secunda, wtora, ut tu, jako ty, vos, wy, tertia, trzecia, út ille, jako on, ùt illi, jako oni [...].

Przy odmianie czasowników rozróżniamy trzy osoby: 1. osobę, która mówi, np. (ja) piszę, czytam, śpię, chodzę; 2. osobę, do któréj się mówi, np. (ty) piszesz, czytasz, śpisz, chodzisz; 3. osobę, o któréj się mówi, np. (on-ona-ono) pisze, czyta, śpi, chodzi.

Mówiąc o sobie (jako osoba 1-sza) powiesz: czytam .

Ta osoba, która przemawia do drugich, zowie się [osobą] piérwszą.

Ta osoba, do któréj przemawiamy, zowie się drugą.

Ta osoba, o któréj mówimy, zowie się trzecią.

1. osoba: jestem

Czasowniki (słowa) odmieniają się przez osoby i liczby; np. liczba pojedyncza 1-a osoba pracuję, 2-a osoba: pracujesz; 3-a osoba: pracuje.

L. pojed.

Osoba 1. jestem

W l. pojed. osoba 1-a ma końcówkę -m.

1-sza osoba liczby mnogiej ma zakończenie m i my (stsł. ).

Forma osoby 1-ej jeśm powstała ze starszej jeśm' = jeś-m'ĭ (stsł. jesmь).