Historical dictionary
of grammatical terms online

osoba trzecia

Language: polski
EJO 1999, 414 Contemporary definition

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Quotations

Osoby trzeciej, rodzáju wszelkiego, obojej liczby [...] swoj, sobie się od siebie. Personae tertiae, generis omnis, utruiusque numeri [...] sui, sibi se à se.

A w wielkiej [...] do wtorej i trzeciej osoby miłuj niech miłuje.

Et pluraliter [...] ad secundam et tertiam personam, ama amet.

Personae tertiae, generis omnis, utruiusque numeri [...] Sui, sibi se à se. Osoby trzeciej/ rodzáju wszelkiego/ obojej liczby [...] Swoj sobie się od siebie.

Personae verborum quot sunt? Tres. Quae? Prima ut lego: Secunda ut legis. Tertia ut legit.

Osob słow wiele są? Trzy. Ktore? Pierwsza jáko czytam: Wtora jáko czytasz. Trzecia jáko czyta.

Et pluraliter [...] ad secundam et tertiam personam, ama amet.

A w wiel[kiej] [...] do wtorej i trzeciej osoby/ miłuj niech miłuje.

ł po d najczęściej się omija w trzecich osobach werbow w czasie przeszłym liczby małej, jako: wyszed zamiast wyszedł, zblad zamiast zbladł.

ROZDZIAŁ VI. O ZAIMKU [...] P. Co jest Zaimek czyli Pronomen? O. Jest słowo kładące się za imie, i wyrażające jaką osobę albo rzecz do niej należącą, nap: co by się miało mowić: Piotr to uczynił, można powiedzieć: On to uczynił. On tedy jest zaimek, bo się tu kładzie za imie Piotra, i wyraża trzecią osobę.

P. Wiele jest osob, i ktoremi się zaimkami wyrażają? O. Trzy: pierwsza, ktora mowi; à ta się wyraża zaimkiem ja, my. Druga, do ktorej się mowi; à ta się wyraża zaimkiem ty, wy. Trzecia, o ktorej się mowi, à ta się wyraża zaimkiem On, oni, i innemi tak zaimkami jako imionami.

Le première personne est censée plus noble que la seconde, la seconde plus noble que la troisième.

[...]

Pierwsza osoba zacniejsza jest niż druga, a druga niżeli trzecia.

Personae sunt tres, osob jest trzy, prima ùt ego, pierwsza jako ja, nos, my, secunda, wtora, ut tu, jako ty, vos, wy, tertia, trzecia, út ille, jako on, ùt illi, jako oni [...].

Dotychczasowa osoba trzecia, powinna zająć piérwsze miejsce, jako pierwiastek sprawomianu i jako naczelnica osób, a obok porządku zmienić zarazem wypada tytuł.

Posługa piérwsza, tak zwana osoba trzecia, początkowana od Boga, najpiérwszéj istoty, a przeznaczona na wyrażenie sprawy obcéj, nazwaną być może omowną, bo jest w niéj mowa o kim, o czém; zamianek on, np.: stworzył świat, ma ją na zawołanie.

Posługa piérwsza omowna. Osoba trzecia. Posługa druga tykająca . Osoba druga. Posługa trzecia osobista . Osoba piérwsza.

Osoba pierwsza, druga i trzecia.

Kl/1939, p. 78 Definition

Osoba trzecia nazywa czynność (stan) tego lub tych, o którym lub o których mówiący powiada, np. pisze, leży, piszą, chorują.