Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sprawa

Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)
Definicja współczesna

Orzeczenie

Cytaty

P. Czemu ten Sposob nazywa się Nieograniczony? (Infinitif.) O. Bo wyraża Sprawę tylko ogolnie nic pewnego nie znacząc.

Czynienie lub sprawa tuer.

Pierre aime Dieu, Czynienie [...] aimer, ma Przedjestotę (Objet) [...]. Pierre jest Podjestotą Mowienia, bo o niem mowią, a Bog jest Przedjestotą [...] Sprawy lub Czynienia Piotra.

W tym Mowieniu: je préfère la science aux richesses; la science jest rząd prosty istny Czynosłowa je préfère; bo la science jest przedniejsza Przedjestota, w ktorej się wprost opiera moja sprawa de préférer, zaś to aux richesses nie wyraża przedniejszej Przedjestoty sprawy, a zatym nie wprost należy do Czynosłowa préférer.

Gdy w rzeczy co postrzegamy, to jest albo jaką rzecz sama w sobie, czyli w swojém przyrodzeniu jest, np. rzeka szeroka, bystra, głęboka, zowiemy to przymiotem lub własnością rzeczy: albo co siłą własną działa np. orzeł leci, rzeka płynie, wiatr szumi, zowie się to sprawą, czynem, czynieniem lub działaniem; albo że doznaje w sobie odmiany jakiej, podlegając działaniu innej jakiej rzeczy, np. drzewo usycha, róża więdnie, lod topnieje, wiatrem obalone sosny, zowiemy to skutkiem. W ogólności rozmaite położenia lub zdarzenia w jakich rzeczy znajdują lub znajdować by się mogły, zowiemy okolicznością lub stanem; np. wczorajszy dzień był bardzo gorący, dzisiejszy jest nieco chłodniejszy, wszystko cośmy powiedzieli o dniu należy do okoliczności, które mu się przytrafiły; i tak wczorajszy był wyrażają okoliczności czasu przeszłego, dzisiejszy jest czasu teraźniejszego; gorący, chłodny okoliczność przymiotu; bardzo, nieco miarę lub stopień tychże dwóch przymiotów.