Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

myślenie językowe pisano-wzrokowe

Język: polski
Dział: Teoria języka (współcześnie)
  • Asymilacja morfologiczna, semazjologiczno-morfologiczna i semazjologiczna: BdC/1915
  • Uwagi przedwstępne o psychologji i socjologji języka: BdC/1915
Definicja współczesna

Język literacki, czyli pisana odmiana języka ogólnego, przeciwstawia się odmianie mówionej, zwanej też językiem potocznym, głównie słownictwem i składnią. W zakresie słownictwa oprócz możliwości użycia tzw. wyrazów książkowych (np. rzec, przybysz, bowiem), niewystępujących w jęz. mówionym, cechuje go m.in. większe nasycenie wyrazami abstrakcyjnymi, wyższy stopień nominalności (tzn. częstsze użycie rzeczowników w porównaniu z czasownikami), a także precyzyjności znaczenia. Na tle jęz. mówionego składnia jęz. l. odznacza się nie tylko rozmaitością środków, ale przede wszystkim wyprcowanym, logicznym tokiem zdań, częściej wielokrotnie złożonych. Za strukturę składniową, typową dla jęz. l. uważa się m.in. imiesłowowy równoważnik zdania. (EJP 154-155)

Cytaty

W stosunku do tych dwuch rodzajów myślenia językowego i jego uzewnętrzniania, t.j. w stosunku do języka wymawianiowo-słuchowego i do języka pisano-wzrokowego (do pisma), rozróżniamy dwa rodzaje społeczeństw: jednemu z nich właściwe jest jedynie tylko myślenie językowe wymawianiowo-słuchowe i jego uzewnętrznianie, drugi zaś rodzaj [...] posiada także myślenie językowe pisano-wzrokowe i jego uzewnętrznianie.

Jednakowe jest następstwo historyczne zjawienia się języka wymawianiowo-słuchowego czyli języka w ścisłym znaczeniu tego wyrazu i języka pisano-wzrokowego czyli pisma zarówno w życiu zbiorowym społeczności ludzkiej, t.j. i pojedynczych ludów i całej ludzkości: naprzód zjawia się myślenie językowe wymawianiowo-słuchowe i jego uzewnętrznianie i oddziaływanie, a dopiero potym może się zjawić myślenie językowe pisano-wzrokowe i jego uzewnętrznianie i oddziaływanie.

Powiązane terminy