Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska końcowa

Język: polski

Cytaty

Pisze się 1) końcowé á ściśnioné: a) w Imionach drugiéj i piątéj formy, mających czwárty przy­pádek na ą [...]

Końcowé p. n. ostatnié.

Dodaje się e w 2gim. spadku liczby mnogiej i w zdrobniałych, gdy w 1m. spadku liczby pojedyńczej rzeczownik miał dwie spółgłoski przed samogłoską końcową, jako: skrzydeł, skrzydełko, i t. d. od skrzydło.

Drugi spadek rzeczowników nijakich l. m. kończy się zawsze na spółgłoskę naczelną; samogłosek końcowych e, o, nie zastępuje w tym spadku żadne inne zakończenie […].

Stanowczemi głoskami, to jest nadającemi rozmaitą formę odmianom, są najprzód: samogłoska należąca do końcówki z cechową spółgłoską ł, w jednę syllabę związana, którą nazwiéjmy samogłoską końcową.

[…] Przeciwnie gdy wyraz dwózgłoskowy lub wielozgłoskowy skraca się przy odmianie o jednę zgłoskę, przez odrzucenie samogłoski końcowéj, otwarte pochylają się na ścieśnione […]; gdy jednak przy takiém skracaniu wyrazy samogłoska wypadnie przed mocną spółgłoską, lub płynnemi m, n, pochylanie zwykle nie ma miejsca [...].

Wyrazy dwu i więcej zgłoskowe rozdzielają się na części zgodnie z wymawianiem, zatrzymując się na samogłoskach końcowych i nie zwracając uwagi na znaczenie tych części; np.: gło-wa, gło-sy, pra-wo, wo-zić, wó-zek, za-ba-wa, o-ko-li-ca...