terminów gramatycznych online
inwersja zmiana szyku
Język: polski
- O łagodzeniu języka (K. Brodziński): Rozp/1830
- Przestrogi, narzekania i upominania starszych! (słuchaj!): Oż/1883
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
- Słownik, tom III (H-K): Dor/1958–1969
Inwersja (permutacja składników konstrukcji syntaktycznej). Rodzaj linearnego uporządkowania (szyku) wyrażeń odmienny od szyku neutralnego, czyli prymarnego.
Cytaty
Polski język, dążąc do podobnego udoskonalenia, ma do tego środki: 1. Zmiękczanie, lub stwardzanie spółgłosek. 2. Dodawanie lub wypuszczanie tychże spółgłosek, lub samogłosek. 3. Zamiany wszelkich głosek podług potrzeby na inne. 4. Wyrzucanie lub dodawanie do wyrazu całych syllab na początku, lub na końcu onego. 5. lnwersje wolniejsze w języku polskim, niż w innych żyjących europejskich; i te dla harmonii mowy są najważniejsze. [...] Ostatnie, mało do grammatyki, a tém mniéj do ortografii należą.
Czartoryski Adam kże. „Inwersje czyli przestawiania słów nie są zabronione, te zaś potoczystości i miło-brzmieniu języka wielce sprzyjają i t. d.”.
Inwersja, i, lm. e 1. X przewrócenie, zwrot, np. w mowie, zamiana słów Sł. wil. [...]
Inwersja ż I, lm D. -sji a. -syj «odwrócenie zwykłego układu lub zmiana wartości jakichś elementów, odwrócenie faz procesu; odwrotność»: [...] b) jęz. «odstępstwo od zwykłego szyku wyrazów w zdaniu; przestawnia»: Inwersja jest bardzo rozpowszechnionym sposobem poetyckiej konstrukcji zdania. MAYEN. Poet. 126. Trzeba się z językiem Potockiego zżyć, poznać nie tylko jego niezwykłe słownictwo [...] ale również jego niezwykłą składnię, lubującą się w zdaniach powikłanych, przeładowanych inwersjami. KRZYŻ. J. Lit. 346. Równie częste w językach słowiańskich są rozmaite inwersje, najdowolniejsze, możliwe dzięki bogatej fleksji. GAWR. Szkice 18. [...] // SWil. <łc. inversio = zamiana>.