terminów gramatycznych online
zasada
Cytaty
Składnia zawiera zasady łączenia wyrazów w mowie.
Okres ten pod względem zasad łączenia zdań, nie jest uchybiony, ale znaczna liczba zdań okréślających, czyni go niejasnym i niełatwym do wymówienia.
Podział składni na [...] zbiorową (syntetyczną), która uczy, jak te części czyli wyrazy według zasad: rządu, zgody i szyku związać z sobą i ułożyć w zdania, a potem przez rozbiór logiczny znaczenie tych zdań w okresie poznawać.
Wyjątkiem w téj zasadzie są dwa zaimki nie i co, które po słowach przeczących często w 4-ym przypadku się kładą, np. Nic, nic, nawet nadziei nie dostrzegło oko, Baliński.
Ale nim przejdziemy do nich, zatrzymamy się na chwilę jeszcze przy deklinacyach i konjugacyach, a poznawszy szczegółowo zasady i prawidła odmian wszelakich, przejdziemy wtedy dopiero z nowym zasobem wiadomości do dalszej nauki o zdaniu.
Dotychczasowa zasada jest tu taka: Przymiotnik, odnoszący się do rzeczownika męskiego, kończy się w Narzędniku i Miejscowniku liczby pojedyńczéj na-ym lub -im.
Od wieku zaś XVI-go, począwszy od najpierwszych druków polskich, znika rozróżnianie przypadków narzędnika od miejscownika, i ustala się jedno zakończenie ym (im) dla obu przypadków i na oba rodzaje bez różnicy [...]. Zasada taka przetrwała do końca wieku XVIII-go. Różnicę zakończeń męskich i nijakich spotykamy po raz pierwszy w gramatyce języka polskiego, napisanej przez [Szylarskiego 1770 r.]. Pomysł ten [Szylarskiego] przeszedłby niepostrzeżenie, gdyby go nie wprowadził następnie do swej gramatyki [Kopczyński (1780)].