Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zwyczaj powszechny

Hasło w cytatach: powszechny zwyczaj, zwyczaj powszechniéjszy
Język: polski
Dział: Kultura języka (współcześnie)

Cytaty

Co rozumiej o inszych Imionách, czego zwyczaj powszechny lepiej náuczy.

Stosować się trzeba do powszechnego zwyczaju; przed miękkiemi, З, ВОЗ, ИЗ, РАЗ, a przed twardemi С, ВОС, ИС, zostawując.

W słowach jednakże przepolszczonych albo oddawna w zwyczaj powszechny wprowadzonych, do których już wszyscy przywykliśmy, nie odmieniać w tym względzie nie należy: np. Jerzy.

Zwyczaj powszechny oddawna już odrzucił znamionowanie samogłoski a, do rozróżnienia w wymowie prawie niepodobne, dla wdzięku języka niekorzystne (Rozprawa Ks. Szwejkowskiego str. 35–44, Mrozińskiego 4S–78, Brodzińskiego 378 i nast.):

Kilka imion ludzi wielkich z późniejszych nawet wieków, w których powszechny zwyczaj spolszczenie pisowni zatwierdził, np. Wolter, Szekspir, Rasyn, Kornel, Kondeusz (Rozprawa Mrozińskiego, str. 469).

Niektórzy daja tym rzeczownikom w s. 4 l. p. zakończenie spadku szóstego, to jest ą, ale zwyczaj powszechniéjszy i prawidła ogólne odrzucają tę niepotrzebną zmianę.

Ponieważ zatém pisownia nasza dzisiejsza, jak z całego wywodu powyższego wynika, w ogólności i w teoryi porówno i fonetyczną i etymologiczną zasadę szanuje, w poszczególnych zaś wypadkach to się skłania na stronę jednéj, to drugiéj: więc rozstrzyga ostatecznie o każdém z tego zakresu pytaniu u nas jeszcze i coś trzeciego — przyjęty zwyczaj powszechny.

Powiązane terminy