Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

asymilacja semazjologiczna

Język: polski
Dział: Teoria języka (współcześnie)
  • Asymilacja morfologiczna, semazjologiczno-morfologiczna i semazjologiczna: BdC/1915
... Definicja współczesna

Zmiana znaczenia strukturalnego jest najczęściej spowodowana reinterpretacją danej formacji. Przykładowo, krzywda – wyraz utworzony od przymiotnika krzywy ‘nieprosty, wygięty, pokrętny’ za pomocą formantu -da – miał znaczenie ‘nieprawość, fałsz, pokrętność, wykręty’. W rozwoju historycznym uzyskał nową interpretację strukturalną poprzez odniesienie do czasownika krzywdzić i nowe znaczenie ‘krzywdzenie; szkoda materialna lub moralna, którą ktoś niesprawiedliwie wyrządza lub ponosi’. [...] Także w wyniku tzw. etymologii ludowej czasownik wietszeć ‘ stawać się wiotchym; niszczeć, marnieć, zużywać się’ zaczyna się kojarzyć z wiatr, przybiera postać wietrzeć ‘niszczeć pod wpływem działania powietrza i wilgoci’, ‘ulatniać się’.

Cytaty

Najwłaściwszemi jednak będą: zamiast «analogji» termin asymilacja morfologiczna (upodabnianie morfologiczne), a zamiast «etymologji ludowej» termin asymilacja semazjologiczna i semazjologiczno-morfologiczna, albo też atrakcja semazjologiczna.

[...] Ścisłe rozgraniczenie wypadków asymilacji morfologicznej («analogji») od asymilacji semazjologicznej («etymologji ludowej») jest absolutnie niemożliwe. Każde miejsce myślenia językowego pulsuje zarówno życiem fonetycznym, jako też semazjologicznym i fonetycznym.