Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

norma

Hasło w cytatach: norma poprawności
Język: polski
Geneza: łac. norma 'prawidło, wzór, model'
Dział: Kultura języka (współcześnie)
EJO 1999, 398 Definicja współczesna

Norma językowa. Zbiór aprobowanych przez użytkowników języka jednostek jęz. oraz reguł ich połączeń. Abstrakcyjne pojęcie n. jęz. traktowane jest jako pośrednie między systemem jęz. a uzusem (zwyczajem) jęz.

Cytaty

Oczywiście nie ma u nas mowy o jakimkolwiek ustanawianiu normy dla wymowy ogólno polskiej i o wyrokowaniu o wartości takiej lub innej wymowy w wypadkach niezgodności. To wychodziłoby poza zakres naszego obecnego zadania.

W innych częściach panuje dowolność lub zamięszanie, bez porównania większe niż w typie pierwszym, w niektórych gwarach wprost niepodobna ustalić jakiejś wyraźnej normy.

Przyimki tworząc całość ze swym przypadkiem podlegają tym samym normom i w dawniejszym języku, podobnie jak w starej czeszczyźnie, mają»ruchome«e, gdy w zgłosce rdzennej imienia było słabe jer, i na odwrót, nie mają samogłoski, jeżeli zgłoska rdzenna imienia ma pełną samogłoskę.

Zadaniem gramatyki szkolnej jest nie tylko uświadomienie zjawisk językowych, ale zarazem wyuczenie pewnych norm poprawnego mówienia i pisania, opartych na wynikach teoretycznych badań naukowych.

Zdanie sobie sprawy z tego kierunku badań językowych jest również pożądane dla nauczyciela, który chociażby dla celów normatywnych powinien zwracać uwagę na jednostkowe właściwości językowe oraz starać się ustalić ich przyczyny. Tą drogą łatwiej będzie mógł im zapobiegać, o ile sprzeciwiają się normom poprawności.