Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo posiłkowe

Język: polski
EJO 1999,98 Definicja współczesna

Czasownik posiłkowy (słowo posiłkowe). 1. Czasownik lub wyrażenie czasownikowe, z którym łączy się określona forma innego (tzw. pełnego) czasownika, przy czym oba człony stanowią całość kategorialną (określony czas, tryb) [...].

Cytaty

Słowo posiłkowe jest to, które pomaga innym słowo do oznaczenia czasów przeszłych i przyszłych [...]. To słowo posiłkowe jest być.

Czas przyszły słów jednokrotnych, częstokrotnych i często dokonanych tworzy się poprzedzając trzecią osobę czasu przeszłego słowem posiłkowém: Będę, będziesz, będzie, będziemy, będziecie, będą, albo kładąc to słowo posiłkowe po trybie bezokolicznym słowa [...].

I nakoniec słowa posiłkowe, które innym na posiłek przychodzą: to have; to be; will, would; shall, should.

Widzieliśmy że słowo ułomne can ma tylko czas przeszły could, must ma tylko jeden czas teraźniejszy, will ma tylko czas przeszły would. Brakujące im czasy dopełniają się za pomocą słowa posiłkowego to be.

[...] Łączenie w jeden wyráz słównego temátu s końcówkami tak osobowemi, jak bezosobowemi nazywámy po staremu spájaniem (conjugatio), do którego zaliczámy nie tylko kojarzenie temátów słównych s końcówkami, ale także łączenie jimiesłowów lub rzeczowników słownych s formami słowa posiłkowego, którym jest słowo być [...].

[...] Wyrazy hortatus, napomɳáł, napoⴅináł są jimiesłowami, wyrazy zaś napoⴅinać, ermahnen są rzeczownikiem słównym, który nazywámy po staremu trybem bezokolicznym, prof. Małecki wyrazem bezokolicznym. Spółgłoskę m [...], jako téż formę słówną będę nazywámy słowem posiłkowym, prócz którego posługuje się także język nasz słowem mám, jako słowem posiłkowym.

Глаголы być и mieć называются вспомогательными posiłkowemi (таковыми въ русскомъ языкѣ суть глаголы: быть и стать), потому что они помогаютъ другимъ глаголамъ въ означеніи времени; напр. ja będę czytał, on będzie czytać.