Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień najwyższy

Język: polski
EJP 1991, 334 Definicja współczesna

Stopniowanie. [...] Stopień najwyższy wskazuje na maksymalne natężenie cechy nazwanej przez przymiotnik (przysłówek): najmilszy, najsilniejszy, najbardziej zielony.

Cytaty

Stopień najwyższy używa się, skoro chcemy wymienić w jakim przedmiocie największą ilość przymiotu spomiędzy innych z nim porównanych, a do połączenia przedmiotów porównanych mamy Przyimki: z (ze), między, pomiędzy, spomiędzy; np. Władysław jest najpilniéjszy spomiędzy braci.

Stopień najwyższy robi się ze stopnia wyższego przez dodanie zrostka naj- na początku trzona.

Stopień najwyższy przyjmuje zrostek naj-, np. naj-piękniéj.

[…] W stopniu wyższym i nájwyższym naszych przysłówków należy również na podstawie starosłowiańskich form pisać wszędzie końcówkę ej przez jat […].

Porównywámy częstokroć osoby i rzeczy ze sobą pod względem przyznawanych jim przymiotów, których stopień może być większy w jednéj rzeczy od stopnia tego samego przymiotu w drugiéj rzeczy. Dlá tego gramatycy słusznie pod tym względem dzielą przymiotniki na trzy stopnie, które nazywają: równym (positivus), wyższym (comparativus) i najwyższym (superlativus) [...].

Mamy trzy stopnie.

  1. stopień równy: — pilny,

  2. stopień wyższy: — pilniejszy,

  3. stopień najwyższy: — najpilniejszy.

Stopień najwyższy kładzie się wtedy, kiedy wyrazić chcemy, że rzecz jakaś posiada przymiot swój w najwyższym stopniu między przedmiotami porównywanemi; do połączenia tych wyrazów mamy przyimki: z(ze) między, z pomiędzy.

Степеней три: [...] 3. Превосходная, najwyższy, означаетъ преимущество предмета въ какомъ-либо качествѣ или признак предъ всѣми другими подобными предметами, напр. Pan przyjąłeś na siebie obowiązek najważniejszy. To sukno jest najczarniejsze. Ten środek jest najlepszy.

Stopniowanie przymiotników.

Przymiotniki mają trzy stopnie (gráos): stopień równy — gráo positivo, stopień wyższy — gráo comparativo i stopień najwyższy — gráo superlativo; na prz .: pilny—pilniejszy—najpilniejszy; wysoki— wyższy—najwyższy; piękna—piękniejsza—najpiękniejsza.