Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień najwyższy

Język: polski
EJP 1991, 334 Definicja współczesna

Stopniowanie. [...] Stopień najwyższy wskazuje na maksymalne natężenie cechy nazwanej przez przymiotnik (przysłówek): najmilszy, najsilniejszy, najbardziej zielony.

Cytaty

Używáją pártykuły très, kiedy sie po prostu twiérdzi rzecz bydź w najwyższym stopniu. náp. Ciceron est un très grand Orateur. Cyceron jest jedęn największy Krasomowcá.

Fráncuscy Grámmátycy zá jedno Superlátywęm [...] názywáją, kiedy téż pártykułę fort przekłádáją Pozytiwowi, to jednák ( mowiąc ściśle ) nie jest prawdziwie Superlatif, ále Pozytif in gradu intenso, gdyż nie znáczy rzeczy w stopniu najwyższym, ále w Pokłádájącym bárzo nápiętym. náp. fort excellent, nie znáczy najwyśmięnitszy, ále náder, álbo bárzo wyśmięnity.

[…] W stopniu wyższym i nájwyższym naszych przysłówków należy również na podstawie starosłowiańskich form pisać wszędzie końcówkę ej przez jat […].

Porównywámy częstokroć osoby i rzeczy ze sobą pod względem przyznawanych jim przymiotów, których stopień może być większy w jednéj rzeczy od stopnia tego samego przymiotu w drugiéj rzeczy. Dlá tego gramatycy słusznie pod tym względem dzielą przymiotniki na trzy stopnie, które nazywają: równym (positivus), wyższym (comparativus) i najwyższym (superlativus) [...].

Własność pewna może wyróżniać dany przedmiot z pośród wszystkich innych porównywalnych z nim przedmiotów i wtedy mówimy, że przedmiot ten posiada ów przymiot czyli własność w stopniu najwyższym.

Formy gramatyczne, służce do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.