terminów gramatycznych online
imiesłów
Participium (imiesłów). Niefinitywna (nieosobowa) forma czasownika będąca syntaktycznym derywatem regularnie tworzonym od form osobowych.
Cytaty
Główne warunki Szykowania wyrazów są: aby przymiotniki, imiesłowy, zaimki, słowa, nie zbyt odległe były od swoich rzeczowników [...]; nareszcie, aby wyrazy rządzone od rządzących, słowa od spójników, imiona rzeczowne od przyimków i t.p. nie były zbyt oddalone.
Imiesłowy służą do krótszego, jaśniejszego i ozdobniejszego wyrażenia myśli naszych, bez nich bowiem, musielibyśmy opisywać wyrażenie wielu wyrazami, przez co straciłoby nasze wysłowienie na krótkości, jasności i ozdobie.
Imiesłowy są tak nazywane, że są poczęści słowami, poczęści imionami i przymiotnikami. Jest ich dwa: imiesłów czasu teraźniejszego i imiesłów czasu przeszłego.
Jeżeli imiesłów rządzi przypadkiem czwartym na mocy udzielonéj mu przez słowo, od którego pochodzi w takim razie przestając być rzeczownikiem, traci przedimek i przyimek of.
Imiesłów z dodanym do niego rządem, gdy następuje bezpośrednio po rzeczowniku, z którym się zgadza, nie oddziela się przecinkiem.
[…] Wyrazy takie, jak mający, wygrany, nazywają się imiesłowami, bo są to imiona przymiotne, czyli przymiotniki urobione ze słów, łączą więc w sobie pojęcie imienia i słowa.
Imiesłów jest to wyraz urobiony ze słowa, wyrażający podobnie jak słowo czynność, stan, byt, oznaczający wzgląd czasów i odmieniający się jak przymiotnik, przez rodzaje i liczby. Imiesłów w zdaniu bywa określeniem. Imiesłów nie odmienia się przez stopnie, bo nie przymiot, ale czynność, stan, byt istot w czasie wyraża. Ale kiedy względu na czas nie oznacza, na tenczas ma znaczenie przymiotnika i stopniuje się [...].
Imiesłowy są różne według znaczenia słów. Imiesłów czynny czasu teraźniejszego kończy się na ący […]. Imiesłów czynny czasu przeszłego na ł […], a czasem na ły […]. Imiesłów czynny czasu przyszłego […]. Imiesłów bierny czasu przeszłego na any, ony, ty [...]. Imiesłów bierny czasu przyszłego [...].
Oto np. w ostatnich wydawnictwach krakowskich spotykamy się z taką nomenklaturą: „Niektóre masculina z nomin. na -a”. „W znaczeniu vocativu, accusativu”. [...] „Podług deklinacyi rzeczownikowej występuje ten imiesłów (= ten im. występuje) jak nominativus lub accusativus”. „Pl. accus. w znaczeniu nom. adj. podług deklinacyi rzeczownikowéj”.[...] Zapytać się chce, dlaczego osoby tak piszące czynią wyjątek dla pewnych terminów, a dla innych nie? Czemu nie piszą np. attributa, kiedy piszą masculina? Czemu nie piszą np. declinatii substantivialnej [...]?
Niektórzy używają systemu mieszanego: jedne pojęcia nazywają terminami spolszczonymi, inne obcymi, używając ich in сrudo. Oto np. w ostatnich wydawnictwach krakowskich spotykamy się z taką nomenklaturą: „Niektóre masculina z nomin. na -a”. „W znaczeniu vocativu, accusativu”. [...] „Podług deklinacyi rzeczownikowej występuje ten imiesłów (= ten im. występuje) jak nominativus lub accusativus”. „Pl. accus. w znaczeniu nom. adj. podług deklinacyi rzeczownikowéj”.[...] Zapytać się chce, dlaczego osoby tak piszące czynią wyjątek dla pewnych terminów, a dla innych nie? Czemu nie piszą np. attributa, kiedy piszą masculina? Czemu nie piszą np. declinatii substantivialnej [...]?