szczelina głosowa

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kr/1917
• Benni/1923
• Nitsch/1923

Ruchy języka polegają na większem lub mniejszęm zbliżeniu różnych jego, tylko co wymienionych, części do odpowiednich nieruchomych części jamy ustnej: zębów i podniebienia twardego, lub do ruchomego podniebienia miękkiego. Przytem będziemy odróżniali różne stopnie zbliżenia. Wymawiając szereg głosek a—e—i—s—t: przechodzimy od znacznego oddalenia do coraz mniejszego. Przy s mamy jeszcze szczelinę, dzielącą przód języka od dziąseł i wewnętrznej strony zębów, przy t następuje zupełne zwarcie. Przy przechodzeniu poszczególnych głosek będziemy mieli sposobność dokładnie zapoznać się z różnemi położeniami języka.

§ 19. Podział głosek według stopnia otwarcia.

Ze stanowiska większego lub mniejszego stopnia otwarcia ust przy danej głosce wszystkie głoski można podzielić na cztery grupy. Odróżniać będziemy:

A) Głoski zwarte [...].

B) Głoski szczelinowe, przy których narządy mowy zbliżają się do siebie, tworząc wąziutką szczelinę, np. z f ch [...].

Do istoty więc głosek ź ś należy z jednej strony szczelina środkowojęzykowo-podniebienna, z drugiej strony odpowiednie nastawienie zębów.

Tak samo szczelina przy głoskach szczelinowych ma inny charakter, niż przy płynnych r i l. W pierwszym wypadku mamy do czynienia z tak wąską szczeliną, że powietrze, przeciskając się przez nią, wywołuje wrażenie słuchowe wyraźnego szmeru, tarcia, jak przy f, s i t. d.

Znaki dla dźwięczności schematycznie przedstawiają nam widok szczeliny głosowej w krtani, mianowicie zbliżenie zupełne wiązadeł głosowych — dźwięczność, i rozsunięcie ich — bezdźwięczność. Dwa ostatnie znaki przedstawiają dwie typowe głoski danych kategoryj.

Innym sposobem unikania niewygodnego jest zostawienie szczeliny, ale przeniesienie jej do warg.